Սասնո ահեղ կռվին
ժողովրդական |
|
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1-2 տողերը նույնությամբ կան բոլոր վարիանտներում:
- ↑ Գելիեգուզանցի Համզէն նաև 1893 թ. Տալվորիկի ապստամբության գլխավորողներից էր:
- ↑ Երկրորդ և ութերորդ տողերում հիշատակվող Գրգոն զոհվեց ներկայացվող ապստամբության ժամանակ:
- ↑ Տարբերակ՝ Էրկու մանչն իւր ղրկեց սարերը կռուի:
- ↑ 3-4 տողերը գրեթե նույնությամբ գտնում ենք "Մենք սրտով կտրիճ" երգում (Անդովկ, Ծովասար, Խարդան, Մարաթուկ // կը կանչին՝ չուր ե՞րբ մեռուկ մնաք դուք):
- ↑ Ս. Սահակյանն ունի՝ "Չուր ե՞րբ գերի մենք մնանք, ամօթ է մեզի":
- ↑ 5-6 տողերը գրեթե նույնությամբ կան "Մենք սրտով կտրիճ" երգում (Մենք քար կը հալցունք, ջուր դարձունք (զ)երկաթ, // Ամօթ է մնանք տաճկին ըռիաթ):
- ↑ "Տաճիկ" բառը գրաբարում նշանակել է արագավազ. նույն բառով հասկացել են նաև արաբներին (իբրև տաճիկ ձի ունեցողներ), իսկ իսլամի տարածումից հետո "տաճիկ" բառը հոմանիշ է դարձել մահմեդականներին ընդհանրապես:
- ↑ 7-8 տողերը նույնանում են Լ. Թադևոսյանի, Ս. Երանյանի, Ս. Սահակյանի մոտ:
- ↑ Ս. Սահակյանն ունի՝ Առաւ իւր խմբի մէջ, մտաւ գօտեմարտ: Ուշագրավ է այն, որ խոսվում է և՛ Համզէի "էրկու մանչի", և՛ Գրգոյի "էրկու տղի"՝ ապստամբության մեջ մտնելու մասին:
- ↑ 9-10 տողերը հանդիպում են Ս. Երանյանի վարիանտում:
- ↑ Քանի որ "թուրք" էթնոնիմը ձևավորվել է 1970-ականներին, իսկ մինչ այդ եղել է "թիւրք" (ինչի մասին վկայում են բոլոր աղբյուրները), մենք երգում հանդիպող "թուրք"-երը դարձրել ենք "թիւրք": Ի դեպ՝ թիւրքերին հաճախ անվանել են տաճիկ, արևմտահայերին՝ տաճկահայեր. ուրեմն՝ խոսվում է նույն թշնամի ազգության՝ տաճիկ-թիւրքերի մասին:
- ↑ 11-12 տողերը նույնանում են երեք վարիանտում էլ:
- ↑ Լ. Թադևոսյանն ունի՝ Հերիք էսքան արիւն...
- ↑ Տարբերակ՝ ...օգնէ մեզ Աստուած:
- ↑ 15-16 տողերը հանդիպում են Ս. Երանյանի վարիանտում:
- ↑ Լ. Թադևոսյանն ունի՝ Առիւծ…
- ↑ 17-18 տողերը հանդիպում են Լ. Թադևոսյանի վարիանտում և գրեթե նույնությամբ՝ "Մենք սրտով կտրիճ" երգում (Թիւրք մեր առջեւէն փախնի քանց կատու // Ամօթ է մնանք թիւրքին հարկատու):
- ↑ 19-20 տողերը նույնանում են երեք վարիանտում էլ:
- ↑ 21-22 տողերը հանդիպում են Ս. Երանյանի վարիանտում:
- ↑ 23-24 տողերը (Դուք մեզի ապաւէն, փրկեք թիւրքի դաւէն...), որ կան բոլոր վարիանտներում, հաճախ կրում են կրկներգի դեր և երգվում են յուրաքանչյուր տնից հետո:
- ↑ Տարբերակ՝ Հայորդիք…
Լիլիթ Թադևոսյանի վարիանտն ունի ևս մեկ տուն, որ և՛ լեզվական, և՛ իմաստային անհամապատասխանության պատճառով դուրս է մնացել մեր բնագրից՝ հավանաբար ավելացված լինելով հենց Լ. Թադևոսյանի կողմից.
Երգում էր հայ քաջուհին, գրոհ տանում որդիքն իւր,
Երգում էին մայր ու որդի երգ այս անբասիր.
Դուք մեզի ապաւէն…