Անգլիացին ու ֆրանսիացին տարբեր աչքերով
են տեսնում բնութիւնն ու կեանքը, տարբեր
տեղեր են որոնում ու տարբեր ձեւերի մէջ գտնում
գեղեցկութիւնը: Վոլտերի համար Շէքսպիրը
«վայրենի» է. իսկ Շէքսպիրը (եթէ ապրէր
մինչեւ «Զայիր»ի օրերը), անշուշտ կը յայտարարէր
Վոլտերի ողբերգութիւնները մտածածին
ու շինծու է անկենդան ու տաղտկալի:
Անգլիացին ունի զգալու, ըմբռնելու, ու արտայայտուելու
մի ուրոյն եղանակ, որ յատուկ է
իրան միայն ու խորթ է, համարեա անմատչելի
ֆրանսիացուն: Եւ հակառակը:
Ապա՝ անգլիացու ազգային մտայնութիւնը
անդրադարձել է իր լեզուի վրայ եւ անգլիերէնը
միակ լեզուն է, որ ընդունակ է լրիւ ու հարազատօրէն
արտայայտել անգլիացու ուրոյն մտայնութիւնը:
«Պիկվիկի արկածները» կարելի էր գրել միայն
անգլիացին ու միայն անգլիերէն լեզուով,
ինչպէս եւ «Սիրանօ դը Բերժերակ»ը կարելի էր
գրել միայն ֆրանսիացին ու միայն ֆրանսերէն
լեզուով:
Ազգային հանճարների ինքնատիպ արտայայտութիւններ
են սրանք, որ օրգանապէս կապուած
են ազգային լեզուների հետ:
Ոչ միայն գրական երկի մէջ, այլ եւ ընդհանրապէս
լեզուն անբաժանելի է մտքից: Գիտէ՞ք,
որ մարդը ոչ միայն արտայայտւում, այլ եւ
