ու Մերձաւոր Արեւելքի քաղաքական քարտէզը
հիմնովին փոխուեց, մինչդեռ ազգագրական քարտէզը
(բացառութեամբ թուրքական նահանգների
Փոքր Ասիայում) մնաց նոյնը կամ համարեա նոյնը:
Ալզասի բնակիչները, որ 1870 թուականին համարւում
էին ֆրանսիացի, հօ չէի՞ն կարող յաջորդ
տարին գերմանացի դառնալ եւ ապա՝ կէս դար
գերմանացի լինելուց յետոյ՝ 1919 թուականին նորից
ֆրանսիացիի վերածուել: Կարելի՞ է ընգունել,
որ Թրակիայի թուրքը — մի մարդ, որ ամբողջ
կեանքը թուրք է եղել ոտից մինչեւ գլուխ,
հոգիով ու մարմնով, իր բոլոր բնազդներով, բոլոր
հասկացողութիւներով ու հակումներով, իր
ամբողջ ինքնագիտակցութիւնով - որ այդ թուրք
մարդը այսինչ քաղաքամ այն ինչ թուղթը ստորագրելուց
յետոյ՝ յանկարծ հելլէն դառաւ (հելլէն
ազգութիւնով եւ ո՛չ հպատակութիւնով) ու
երկու տարի չանցած՝ Մուսթաֆա Քեմալ փաչայի
յաղթութիւնների շնորհիւ՝ դարձեալ թուրքացաւ:
Կարելի՞ է ընդունելի որ մինչեւ այսինչ թիւը
լեհական ազգը գոյութիւն չունէր եւ մի գեղեցիկ
օր՝ համաձայն այնինչ դաշնագրի՝ ծնունդ
առաւ, ու ասպարէզ իջաւ, կազմ ու պատրաստ:
Ի հարկէ, ազգերը անսկիզբ չեն, ոչ էլ յաւիտենական:
Ազգերը (ինչպէս եւ պետութիւները)
ծնւում են, ապրում, զարգանում, ծաւալւում ու
մեռնում: Բայց — ասացի արդէն — այդ պրոցե–
