Էջ:Ազգ և հայրենիք, Յովհաննէս Քաջազնունի.djvu/290

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված է

Ահա մի հանգամանք, որ լրջօրէն հաշուի
պիտի առնուի ամէն անգամ, երբ դրւում է ազգային
պայքարի խնդիրը։

Եթէ ազգերի մէջ տեղի ունեցող պայքարի
ելքը որոշւում է միմիայն ֆիզիքական ոյժի
գերազանցութեամբ, յաղթանակը կարող է լինել
ու յաճախ լինում է — կորստաբեր ամբողջ
քաղաքակրթութեան համար առհասարակ, ուրեմն,
նաեւ հենց իրեն՝ յաղթողի համար:

Պէտք է մի քայլ էլ առաջ գնալ։

Կորուստը տեղի է ունենում ոչ միայն այն
ժամանակ, երբ ստորին աստիճանի կամ անպտուղ
մշակոյթը գալիս է խեղդելու աւելի բարձր
աստիճանի մշակոյթ, այլ եւ այն ժամանակ, երբ
խեղդուողը աւելի թոյլ լինելով հանդերձ՝
ինքն ըստինքեան կենսունակ է ու առողջ, ընդունակ
է զարգանալու եւ իր ուրոյնութիւնը հաստատելու:

Այսօր ռուս ազգը շատ աւելի զօրեղ է, քան
հայ ազգը, — եւ ոչ միայն ֆիզիքապէս — իր
ծաւալով, նիւթական կարողութիւններով, պետական
կազմով ու զինուորական ոյժով, — այլ
նաեւ ազգայնօրէն, այսինքն՝ իր ազգային մշակոյթով:
Այսպէս՝ ռուսական գրականութիւնը
շատ աւելի զօրեղ է — եւ ըստ բանակի, եւ ըստ
որակի — քան հայկականը: Բայց եթէ — ինչ-ինչ
պատճառներով ու ինչ-ինչ միջոցներով, նոյն
իոկ զուտ մշակութային միջոցներով, առանց ոս–