ուել... Մինչդեռ «հայրենիքն» ու «հայրենասիրութիւնը»
այն աստիճանի խորթ են եղել մեր
լեզուին ու ականջին, որ՝ օրինակ՝ եւրոպական
patriotismeը թարգմանել ենք «ազգասիրութիւն»
բառերով:
Եթէ շարքային հայ մարդու բերանից լսում
էք ստէպ—ստէպ «Հայրենիք» բառը, եթէ գրագէտ
մշեցին «հայրենիք» է անուանում Տարօնի հովիտը,
կարնեցին՝ Կարնոյ Բարձրաւանդակը, երեւանցին՝
Արարատեան դաշտը, զանգեզուրցին,
Սիւնիքի ձորերը — այստեղ բառը ունի սոսկ
«ծննդավայր»ի իմաստ, ոչ աւելին։
Բայց ծննդավայրը դեռ Հայրենիք չէ եւ նոյն
իսկ ոչ միշտ Հայրենիքի մի մասը, ինչպէս եւ
«ազգասիրութիւն»ը patriotisme չէ. տարբեր
բովանդակութեան ու տարբեր ծաւալի գաղափար
են սրանք:
Ի՞նչու է եղել այսպէս, ինչ՞վ պէտք է բացատրել
բառերի այս շփոթումը մեր մէջ «ազգ»ի
ժողովրդականութիւնը եւ «հայրենիք»ի
անժողովրդականութիւնը:
Պատասխանը դժուար չէ գտնել:
Դարերից ի վեր մենք կազմել ենք Ազգ, դարեր
շարունակ - աւելի կամ պակաս ուժգնօրէն
- ապրել ենք ազգային կեանք, ունեցել ենբ
հնուց ու այսօր էլ ունենք շատ շեշտուած ազգային
գիտակցութիւն։ Եւ բնական է ու հասկանալի,
որ մտցրել ենք մեր ամէնօրեայ բառարանի մէջ
