Էջ:Ազգ և հայրենիք, Յովհաննէս Քաջազնունի.djvu/312

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված է

Բայց սրանով դեռ չի սահմանափակւում անհաւասար
դրութիւնից բխող ամբողջ վտանգը,
կան եւ ուրիշ վտանգներ, աւելի սպառնալի,
աւելի մահաբեր: Պետութեան մէջ ոչ միայն օրէնսդրական,
դատական ու վարչական գործառնութիւնները,
այլ եւ ընկերային կեանքի բոլոր
արտայայտութիւնները ընդհանրապէս կրում են
իրենց վրայ, — աւելի կամ պակաս մեծ չափով,
աւելի կամ պակաս ստիպողականութեամբ, —
պետական լեզուի ազդեցութիւնը: Դպրոցը, մամուլը,
գրականութիւնը, թատրոնը, արդիւնաբերութիւնը,
առեւտուրը եւ նոյնիսկ ընտանեկան
կեանքը — սրանք բոլորը կապուած են հազար
ու մի կապերով պետական կեանքի հետ, հետեւապէս
բոլորն էլ ենթակայ են պետական լեզուի
գերիշխանութեան: Քաղաքացին հարկադրուած է
գիտենալ ու գործադրել պետական լեզուն ոչ միայն
պետական հիմնարկութիւնների մէջ, այլ եւ
սրանից դուրս, իր առօրեայ կէանքի ամէն մի
քայլափոխին: Պարզ է, որ այսպիսի պարագաներում
ազգային լեզուն՝ պետականի հետ համեմատած
նսեմանում է, ետ է մղւում մի անկիւն,
նկատւում է անկարեւոր ու փոքրարժէք եւ այդ
իսկ պատճառով՝ արհամարհելի: Անգործադրութեան
կամ սահմանափակ գործադրութեան հետեւանքով
նա չի զարգանում, ետ է մնում կեանքից,
մոռացւում է աստիճանաբար կամ վերյիշում
է միայն «ազգասիրաբար»... Իսկ վերացա–