| 6 |
սուզականն, եւ այլակերպ զայլս երեւեցուցանեն. որպէս Դիոդորոս Սամիացի ասէ զՀնդկաց, եթէ ՚ի Լիմիրիկոն նաւելով, ունելով զՏաւռոն[1] միջներկնեայ, եւ զՊղաւդա ընդ մէջ Կեռեայ։ Իսկ յԱզանիա նաւելով առ Միջերկրականն, զԿանաբուս աստղ, որ է Իպպոս ՚ի նոցանէ երևեալ. եւ ՚ի մէջ նոցա Ապռոտիկոն հնձական[2], եւ այլ բազում ինչ ասացեալ. մինչեւ Ցամաքեալ գօտին, բերելով ընդդէմ տիեզերականին, առ Եթովպացոց ճանապարհորդութեանն յԱկիսիմբայ աշխարհէն. եւ զՊռասոն ծայր ընդ ձմեռնային շաւղովն յաներեւակն եւ ՚ի սուզականն կոյս։
Քանզի յեօթն նահանգացն զառաջինն տուեալ է ըստ հարաւոյ միջօրեայ գծին. եւ զերեքն ՚ի նմանէ յԱրջն կոյս, այսպէս. երկրորդն ընդ Սիւնիս՝ ժամս ունելով երեքտասան եւ կէս. իսկ երրորդն ընդ Աղեքսանդրիա կիսաժամաւ յառաջ մատուցեալ, որպէս եւ ամենայնք. չորրորդ Ռոդոս՝ որ է միջին նահանգաց. եւ կարեւոր ՚ի համաչափութիւնս ըստ գնդական յայտնութեանցն. իսկ հինգերորդն՝ ընդ Հռոմ. վեցերորդն՝ ընդ Կոստանդնուպօլիս. եօթներորդն՝ ընդ Սկիւթիա, եւ ամենայն աշխարհ որ ըստ դոցին դասեցան։ Յորս նախ առնելի է զտիեզերաց ստորագրութիւն՝ նմանութեամբ գնդականաց պատկերին, եւ ապա ձեւել ըստ նորին նմանութեանն, երկրորդ գնդաւն աստեղականաւ, զմեծ կէս շրջանակին, ունելով հարիւր ութսուն բնակութեան մարդկան. եւ զվերաչափութիւնն առնելով ժամադիտակաւն, ՚ի ձեռն երևեցելոց աստռոլաբոն եւ սկիւթռոն գործարանացն. բայց կարեւոր է դիոպտռայ առ ՚ի ցամաքաչափութիւն։ Իսկ Իպառքոս զքաղաքս ծովական չափով աւանդեաց, եւ զլուսնի պակասութիւն յԱռբիւլայ ութ ժամ աւանդեալ, ՚ի Կարքեդոն երկոտասան արժանաւորեալ։ Բայց Մառին տիւռեսացի յերկրական բոլորակէն ուղղեալ՝ որչափ կարէ ցուցանել ժամադիտակն, առնէ զտիեզերագրութիւն ըստ ճանապարհակցութեանն ընդ օդդ անցանելով, ՚ի ձեռն գործարանացն նկատելով զնշոյլս արեգական եւ լուսնի եւ աստեղաց, ըստ անցնիւր եօթն նահանգաց փոփոխման սահմանաց։
Եւ սահման է բան կարճառօտ յայտնիչ բնութեան ենթակայ
