Էջ:Թումանյանի ԵԺ 4հատորով-4.djvu/339

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված է

ես գործ տեսնում․ երկուսն էլ խանգարվում են։ Եվ այս կոիվը շարունակվում է մինչև ուժասպառ է լինում մարդը, մեռնում են, Բթանում են ընդունակությունները, և այնուհետև, ֆիզիկապես էլ երբ ուզում է մեռնի…

Այսպես է հայոց գրողի անցնելիք ճանապարհը, այսպես է իմ ճանապարհը։ Իսկ եթե ավելի մոտենաս — իհարկե, սրանից էլ հազար անգամ վատ։ Դու արդեն գիտես, թե ձեռքս գրիչ առնելու օրից ես ինչ վրդովմունքներ, ինչ անհանգստություններ, ինչ սպանիչ թշվառություններ ու դժվարություններ եմ տարել, որոնց գլխավոր աղբյուրներից մեկն էլ իմ ամուսնական—ընտանեկան կյանքն էր, իմ տնփեսայական (ավելի ճիշտր շնփեսայական) բացառական անտանելի դրությունն էր։ Վերջապես բաժանվեցի ահագին աղմուկներով ու անբավականություններով, երկու ամիս շարունակ կռիվ անելուց հետո, ասացի հիմի որ կհանգստանամ մի քքւչ։ Հենց այն օրը, որ պետք է նոր բնակարանը, բերեի երեխաներին, հեռագիր ստացա, թե շուտով գյուղն արի— հայրդ մեռավ… Այս տնաքանդություն էր, բառիս բովանդակ մտքով (իմ վիշտը մի կողմ եմ թողնում), բայց այս բավական չէր։ Գանձարանը (Казна) վեճ ուներ մեզ հետ — մերժեց մեր դատը, մեր հողերը խլեց, մինչև անգամ տունը… Գյուղից եկել եմ ընտանիքս նոր տեղափոխել, վեց մանր երեխաների հետ (և մի կնոջ հետ, որի հետ նոր եմ հաշտվել ընտանեկան այլանդակ կռիվներից հետո)— սրանց հետ, ինչպես ասում են, կանաչ խոտի վրա կրակ եմ արել։

—Բայց… չէ՞ որ ես բանաստեղծ եմ, պետք է գրեմ, պետք է տպեմ, մարդիկ պահանջում են, տրտնջում են, զարմանում են։ Ահա, դու էլ ես գրում նույնը— և դեռ ավելին, թե եթե այստեղ լինեիր, ինձ կհամոզեիր, որ գրեմ, տպեմ և այլն։ Մարդիկ իրավունք ունեն, բանաստեղծ ես— վերջապես թոշակ էլ են նշանակել…

Բայց ես խոսքս շարունակեմ։ Անցյալները հաշվեցի, տեսա, որ պարտատերերիս թիվը արդեն վաղուց անցել է հիսունից։ Ամեն փողոցի վրա պարտատեր ունիմ —և ամեն տեղ ստիպված եմ ճանապարհներս ծռել— խույս տալ։ Սակայն, այսուամենսւյ–