մոնտովը, ապա .Պուշկինը, և, 「այժմ」ես– կարծում եմ նրանց ազդեցությունն Է եղել երևի, որ գրել եմ ետ այն պոեմաները, ուր երգված են մեր լեռնական ժողովողի կյանքը, սովոըություննը ու բնությունը։ Դրանցից հետո ծանոթացել ու սիրել եմ Բայրոն, Գյոթե, Շեքսպիր։ Սրանք կարծում եմ — անպայման ազդել են իմ գրվածքների վրա, բայց այնպիսի գրվածքների, որ տակավին չեն տպված [մինչև անգամ չեն վերջացածի որոնց մասին հաշիվ չեմ կարող տալ. Սակայն զգում եմ նրանց անմերժելի ազդեցությունը Շեքսպիրլը միշտ մնում Է իմ ամենասիրելի բանաստեղծը։ Եվ թեև դրամա չեմ գրել դեռ, բայց դրաման բանաստեղծության մեջ իմ ամենասիրած ձեն ու ինձ թվում Է, թե դրամատուրգի կոչումն ունիմ ես։ Այս պատրանք Է գուցե։ Շեքսպիրն Է ինձ այսպես կախարդել։
Մի երկու խոսք ազդեցությունների, մասին։ Ես որ ասում եմ ազդված եմ (անշուշտ,։ կարծեմ և այլն,֊նրա համար եմ այսպես ասում, որ այդ) ազդեցությունները ես ոչ թե իմ, գործերի, տողերի մեջ եմ նկատում, այլ որովհետև, զգում, եմ իմ հոգու, իմ բարոյական ամբողջության վրա, նրա համար կոր. ասում եմ երևի, անշուշտ կարծեմ և այլն։
18. ԱՎԵՏԻՔ ԻՍԱՀԱԿՑԱՆԻՆ
Աբաս-թուման—Բաքու
[1902 թ J նոյեմբեր 9.
Սիրելի Ավո.
Առողջությանս մասին ի՞նչ ես հարցնում. մեգ նման մարդիկ, ինչպկս կարոդ են առողջ լինել էս ժամանակներումս– էս էլ^փաոք աստծու, որ կենդանի ենք, «Մշակի» ջգրու1։
Ես այժմ ավելի լավ եմ։ Ուժասպառ եմ եղած ու ջղերս քայքայված, բոլորովին քայքայված։ Բժիշկն ասում է, այս ջղերով ոչ կարելի է ապրել, ոչ պարապետ պետք է հանգստանաս, ապրես միանգամայն րույսի նման։ Щ «1«ա քեզ մի նոր վրդովմունք, հի–
8W
