Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 10.djvu/682

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է
Տպագրական արտադրանքը ըստ միությհնական հանրապետությունններ
Գրքեր և բրոշյուրներ Հանդեսներ և այլ պարբերակ. հրատար. Թերթեր
հրատարակութ. քանակը տպաքանակը, մլն օր. հրատարակութ. քանակը տարեկան տպաքանակը, մլն օր. հրատարակութ. քանակը տարեկան տպաքանակը, մլն օրինակ
ՌՍՖՍՀ
1940 32545 353,5 1214 207,2 5730 5094,6
1960 48940 990,2 2361 648,6 4474 11053,3
1982 49262 3796,6 3927 2414,1 4498 29332
ՈՒՍՍՀ
1940 4836 51,3 251 12,3 1672 1392,1
1960 7889 113,1 369 44,8 3280 1624,3
1982 8239 144,8 199 184,9 1778 4325
ԲՍՍՀ
1940 772 10,3 27 1,1 252 192,7
1960 1602 14,2 92 10,3 221 323,9
1982 2923 44,7 112 35,6 206 785
ՈՒզբ. ՍՍՀ
1940 1219 11,1 52 1,6 200 147,5
1960 1875 19,9 110 16,4 217 278,8
1982 2310 40,9 85 130,5 287 962
Ղազախ.ՍՍՀ
1940 762 5,8 38 1,1 336 192,3
1960 1420 15,8 97 9,2 366 384,6
1982 2329 29,2 114 52,5 443 1037
Վրաց. ՍՍՀ
1940 1639 5,6 77 1,7 120 137,9
1960 2516 13,2 125 5,0 132 216,1
1982 2442 19,1 79 28,1 143 709
Ադրբ. ՍՍՀ
1940 1141 4,9 44 0,7 141 100,9
1960 1327 9,9 94 3,4 107 162,0
1982 1294 13,3 95 32,9 136 489
Լիտվ. ՍՍՀ
1940 387 3,8 20 3,3 13 21,3
1960 2206 13,8 73 10,5 109 206,2
1982 2309 19,4 124 44,4 129 420
Մոլդ. ՍՍՀ
1940 138 1,5 3 0,03 22 11,7
1960 1038 7,9 50 1,6 169 123,7
1982 1476 14,8 49 33,9 185 322
Լատվ. ՍՍՀ
1940 392 2,9 35 14,7 21 51,0
1960 2354 13,2 92 13,4 85 195,9
1982 2274 16,0 112 56,3 105 321
Կիրգիզ. ՍՍՀ
1940 350 1,3 12 0,2 69 33,9
1960 843 4,9 36 2,2 102 80,6
1982 1157 9,2 39 31,9 108 226
Տաջ. ՍՍՀ
1940 372 2,8 9 0,1 83 44,5
1960 728 3,9 52 1,6 42 89,8
1982 755 7,2 74 20,0 67 257
Հայկ. ՍՍՀ
1940 699 2,8 24 0,5 56 43,6
1960 1247 6,9 61 1,9 87 74,4
1982 996 10,4 91 21,9 87 244
Թուրք. ՍՍՀ
1940 312 2,1 9 0,4 73 45,5
1960 602 3,5 34 1,5 78 64,1
1982 703 5,9 34 10,9 69 183
Էստ. ՍՍՀ
1940 266 2,1 2,1 0,3 18 18,1
1960 1477 8,8 8,8 7,7 55 131,0
1982 2195 16,4 16,4 27,7 44 252

և 704-ը՝ քաղաքային, 2983-ը՝ շրջանային, 3182-ը՝ ստորին, 607-ը՝ կոլտնտեսային։ Լույս են տեսել 132 կոմերիտական, 28 պիոներական, 48 տրանսպորտային, 16 ուսուցչական, 17 մշակութային, 15 ֆիզկուլտուրայի և սպորտի, 6 գյուղատնտ․ թերթեր։ Ցուրաքանչյուր 100 անձին 1913-ին ընկել է 2, 1940-ին՝ 20, 1960-ին՝ 32, 1970-ին՝ 58, 1982-ին՝ 66 օրինակ թերթ։

ՍՍՀՄ պետ․ ինֆորմացիոն համակարգը գլխավորում է Սովետական Միության հեռագրական գործակալությունը՝ ՏԱՍՍ–ը։ 1961-ին Մոսկվայում ստեղծվել է Նորություններ մամոդի գործակաչություն (ԱՊՆ) ինֆորմացիոն հասարակական կազմակերպությունը։

ՍՍՀՄ մամուլի պետ․ մատենագիտության և վիճակագրության կենտրոնը համամիութենական գրապալատն է (հիմն, է 1917)։ Հանրապետական գրապալատներ կան բոլոր միութենական հանրապետություններում (բացի ՌՍՖՍՀ–ից), ինչպես նաև Բաշկիրական, Չուվաշական և Թաթարական ԻՍՍՀ–ներում։

Միութենական հանրապետությունների մամուլը։ Սովետական իշխանության առաշին տարիներին կուսակցությունն ու կառավարությունը միջոցառումներ են մշակել մայրենի լեզվով տպագիր խոսքի օգնությամբ հաղթահարելու մի շարք ժողովուրդների և ազգությունների կուլտուրական հետամնացությունը։ Մոսկվայում կազմակերպվել է ՍՍՀՄ ժողովուրդների լեզուներով գրատպություն։ Մինչե 1924-ը այդ խնդիրն իրականացրել են Ազգությունների գործերի ժողկոմատի Արևելյան և Արևմտյան հրատարակչությունները։ Այնուհետև (1924) ստեղծվել է ՍՍՀՄ ժողովուրդների կենտր․ հրատարակչությունը (Ցենտրոիզդատ)։ 1927-ին մինչ այդ գիր չունեցող ժողովուրդների համար ստեղծվել են ավելի քան 40 լեզուներով այբբենարաններ ու դասագրքեր։ 1930-ին ազգային լեզուներով հրատարակվող գրականության տեսակարար կշիռը կազմել է 33,7% ։ Միութենական հանրապետություններում գործում են գրքի, գիրք–հանդեսային և թերթի ունիվերսալ ու մասնագիտացված հրատարակչություններ (տես աղյուսակը)։

Պոլիգրաֆիան։ Սովետական մամուլի նյութական բազան են պոլիգրաֆ արդյունաբերությունը, թղթի և պոլիգրաֆ նյութերի արտադրությունը։ Հեղափոխությունից հետո ազգայնացվել են թերթի, գրքի և այլ հրատարակությունների տեխ․ և նյութական միջոցները։ Նախապատերազմյան հնգամյակների տարիներին կառուցվել են խոշոր պոլիգրաֆիական ձեռնարկություններ, շարք են մտել «Պրավդա», «Իզվեստիա» թերթերի և այլ խոշոր տպարանները։ 50-ական թթ․ սկսվել է պոլիգրաֆ ձեռնարկությունների զարգացման նոր փուլ, շահագործման են հանձնվել մասնագիտացված խոշորագույն կոմբինատներ (Կալինինի, Յարոսլավլի, Մինսկի, գունավոր տպագրության Լենինգրադի կոմբինատները, «Պրավդա»-ի տպարանի նոր համալիրը ևն)։ 1960–1970-ին գործարկվել է շուրջ 400, վերակառուցվել և ընդլայնվել՝ ավելի քան հազար ձեռնարկություն։ 1980-ին գործել է մոտ 3 հզ․ պոլիգրաֆ միավորում և արղ․ ձեռնարկություն (տես նաև Հրատարակչական գործ, Բուշևիկյան մամով հոդվածները և միութենական հանրապետություններին նվիրված հոդվածների համապատասխան բաժինները)։

Ռադիոն և հեռուստատեսությունը

Սովետական ռադիոն և հեռուստատեսությունը էական դեր են կատարում աշխատավորության