Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 5.djvu/227

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված չէ

Արդ. արտադրանքի կարևորագույն տեսակների արտադրությունը Արտադրանքի տեսակները 1960 1976* | 1977* էլեկտրաէներգիա, մլրդ կվւո .ժ 144,5 293 308 Թուշ և ֆեռոձուլվածքներ, մլն ա 4,5 10,8 9,3 Պողպատ, մլն ա 5,3 13,3 13,7 Պղինձ, հզ. ա 378,8 510 502 Կապար, հզ. ա 144,0 176 186 Ցինկ, հզ. ա 236,0 472 514 Նիկել, հզ. ա 195,0 239 215 Ալյումին, հզ. ա** 691,0 960 970 Նավթ, մլն ա*** 34,7 75 77 Սինթետիկ կաուչուկ, հզ. ա 162,2 210 236 Թղթի խյուս, մլն ա 10,2 16,0 16,4 Լրագրաթուղթ, մլն ա 6,1 8,9 9,0 Սղոցանյութ, մ3 18,5 36,4 40,7 Ավտոմեքենաներ մարդատար, հզ. հատ 326,0 1137,0 1172 Ավտոմեքենաներ բեռնատար, հզ. հատ 71,0 503 590 Ռադիոընդունիչներ, հզ. հատ 676,0 753 568

  • ) ճշտված տվյալներ,
    • ) գնահատական,
      • ) ներառյալ կոնդենսատը

Գյուղատնտեսությունն աչքի է ընկնում բարձր ապրանքայնությամբ, մեքենայացմամբ և մսանա գիտացմամբ: Տողերի մոտ 3/4-ը կենտրոնացած է խո– շոր կապիտալիստական տնտեսություն– ներում: Մշակում են հացահատիկ, տեխ. և կերային կուլտուրաներ: Գյուղատնտ, ֆերմաները զբաղեցնում են 70 մլն հա (Կ–ի տերիտորիայի 7,6%–ը), որից մշա– կում և որպես արոտավայր օգտագործում են 44 մլն հա: Ավելացել է անասնաբու– ծության և բուսաբուծության ինտենսիվ ճյուղերի բաժինը: էլեկտրիֆիկացված է ֆերմաների 90% –ը: Հացահատիկային տնտեսության գըլ– խավոր շրջաններն են Մասկաչեանը և Մանիթոբան, կաթնատու անասնաբուծու– թյանն ու թռչնաբուծությանը՝ Օնտարիո և Քվեբեկ նահանգների հվ–ը և Բրիտանա– կան Կոլումբիայի հվ–արմ–ը, մսաբրդա– տու ոչխարաբուծությանը՝ Բրիտանական Կոլումբիան և Ալբերտան: Բրիտանական Կոլումբիա, Նոր Շոտլանդիա և Օնտարիո նահանգներում տեղ–տեղ զարգացած է այգեգործությունն ու բանջարաբուծու– թյունը: Գյուղատնտեսության որոշ ճյուղե– րի արտադրանքը արտահանվում է: Ան– տառային տնտեսությունը զարգացած է Բրիտանական Կոլումբիա, Քվեբեկ և Օն– ւոաբիո նահանգներում: Կ–ին բաժին է ընկնում աշխարհի վւայտանյութի մթերման 10%-ը, արտահանման՝ 1/3-ը: Չկան տա– րեկան որսը 1 մլն ա է (2/3-ը արտահանվում է): Տրանսպորտը: Ետպատե– րազմյան տարիներին նվազել է երկաթուղային տրանսպոր– տի դերը, մեծացել ապրանքա– տար ավտոտրանսպորտի, խո– ղովակաշար և օդային տրանս– պորտի նշանակությունը: Եր– կաթուղիների ընդհանուր եր– կարությունը 61 հզ. կմ է, ավ– տոխճուղիներինը՝ 829 հզ. կմ (1977): 1977-ին Կ–ում կար 10,7 մլն ավտոմեքենա (այդ թվում՝ 9,1 մլն մարդատար): Հս–ում և լեռնային շրջաններում օգտա– գործում են ձնագնացներ: Կա– րևոր նշանակություն ունի ծո– վային և գետային տրանսպոր– տը (Մեծ լճերով անցնող ջրա– յին ուղին): Ծովային առևտրա– կան նավատորմի ընդհւսնուր տարողությունը 4,0 մլն դեդ– վեյտ է (1977): Հիմնական նա– վահանգիստներն են Վանկու– վերը, Սեթ Իլը, Մոնրեալը, Տանդեր Բեյը: Մեծ է օդային տրանսպորտի դերը: Խոշոր օդանավակա– քաններ կան Տորոնտո, Վանկուվեր, Վին– նիպեգ, Օտտավա, Մոնրեալ քաղաքնե– րում: Արտաքին տնտեսական կապերը: Ար– տահանության 2/3-ը կազմում են հումքը, կիսաֆաբրիկատները և պարենը: Արտա– հանում է լրագրաթուղթ, ցորեն, սղոցա– նյութ, թղթի խյուս, նիկել, ալյումին, նավթ և նավթամթերք, երկաթահանք, պղինձ, ասբեստ, ուրան, կալիումական աղեր: Ներմուծում է պատրաստի արդ. ապրանք– ներ, ածուխ, սուրճ, կաուչուկ, բանան, կակաո: Հիմնական գործընկերներն են ԱՄՆ–ը, Մեծ Բրիտանիան, ճապոնիան, ԳՖՀ–ն, Բելգիան, Նիդերլանդները, Իտա– լիան: Տնտ. կապերի մեջ է ԱՄՀՄ–ի և մյուս սոցիալիստական երկրների հետ: Դրամական միավորը կանադական դոլ– լարն է, որը = է 0,56 ռ. (1979, հուլիս): VIII. Առողջապահությունը 1969-ին ծնունդը կազմել է 1000 բնակչին 17,6, ընդհանուր մահացությունը՝ 7,3, մանկական մահացությունը 1000 ողջ ծըն– վածին՝ 19,3: Մահացության հիմնական պատճառները սիրտ–անոթային համա– կարգի հիվանդությունները, կենտրոնա– կան նյարդային համակարգի անոթային ախտահարումները, չարորակ նորագոյա– ցությունները և թոքաբորբերն են, ման– կական մահացության պատճառները՝ ան– հասությունը, զարգացման բնածին արատ– Գյուղատնտ. հիմնական կուլտուրաների ցանքատարածու– թյ ունները U համախառն բերքը Կուլտուրաներ Ցանքատարածությունները հզ. հա Բերքը հզ. ա 1955– 1960 1976 1977 1955–1960 1976 1977 Ցորեն 9474 11142 9997 12673 23587 19741 Տարեկան 203 323 348 273 566 511 Վարսակ 3831 2507 2932 6185 5029 5124 Գարի 3163 4339 4500 4202 10513 10484 Եգիպտացորեն 206 675 710 745 3675 3475 «Ալեքսանդր Պուշկին» նավը Մոնրեալ նավա– հանգստում ները: Բարձր տոկոս է կազմում արտադրա– կան տրավմատիզմը: 1970-ին մահճակալային ֆոնդը կազմել է 210,6 հզ. մահճակալ (10 մահճակալ 1000 բնակչին): 1969-ին աշխատել են 30 հզ. բժիշկ (717 բնակչին 1 բժիշկ), 6,5 հզ. ստոմատոլոգ, 9 հզ. դեղագործ, 114,6 հզ. բուժքույր: Կ–ում բժշկական կադրեր են պատրաստում համալսարաններին կից բժշկական 15 դպրոցներ: Հայտնի են Հոթ Մպրինգս, Մենտ Ագաթ, Քեյփ Բրետոն առողջարանները: IX. Լուսավորությունը Տարրական և միջնակարգ կրթության հարցերով զբաղվում է յուրաքանչյուր նա– հանգի լուսավորության դեպարտամենտը (մինիստրություն): Աշխատանքները կոոր– դինացնում է լուսավորության մինիստր– ների խորհուրդը: Հնդկացիների և էսկի– մոսների կրթության կազմակերպումը դըր– ված է ֆեդերալ կառավարության վրա: Գործում են պետ. և մասնավոր դպրոցներ: 6-ից մինչև 14–16 (ըստ նահանգի) տարե– կան երեխաների ուսուցումը պարտադիր է: Կ–ում պատմականորեն ձևավորվել է դըպ– րոցական երկու համակարգ՝ ֆրանս. և անգլ.: Ֆրանս, դպրոցական համակարգի մեջ մտնում են 6-ամյա տարրական* 5-ամյա միջնակարգ դպրոցները: Միջնա– կարգ դպրոցի հիմքի վրա աշխատում են ընդհանուր և մասնագիտական կոլեժները, որոնք տալիս են ակադեմիական կամ մաս– նագիտական կրթություն: Անգլ. դպրոցա– կան համակարգի մեջ մտնում են 6-ամյա տարրական, 3-ամյա ցածր միջնակարգ և 3-ամյա բարձր միջնակարգ կամ 8-ամյա տարրական և 4-ամյա միջնակարգ դպրոց– ները: Մասնագիտական կրթություն են տա– լիս միջնակարգ դպրոցի մասնագիտական բաժանմունքները, մասնագիտական ուսումնարանները (պետ. և մասնավոր), ինչպես նաև ուսումնառության կենտրոն– ների ձեռնարկությունները: Ուսումը վճա– րովի է: Խոշորագույն բուհերն են. Տորոն– տոյի, Օտտավայի, Մանիթոբայի (Վիննի– պեգ), Մակ–Գիլլի (Մոնրեալ), Լավալի (Քվեբեկ), Արևմտյան Օնտարիոյի (Լոն– դոն), Բրիտանական Կոլումբիայի (Վան– կուվեր), Թագավորական Կենսգթոն հա– մալսարանները: Խոշորագույն գրադարան– ներն են. Տորոնտոյի համալսարանի (հիմ– նադրվել է 1842-ին), Լավալի համալսա– րանի (հիմնադրվել է 1852-ին), Մոնրեալի հանրային (հիմնադրվել է 1902-ին), Տո– րոնտոյի հանրային, Ազգային գիտական (Օտտավայում) գրադարանները: Կարևոր թանգարաններն են. Կ–ի Ազգային թան–