Էջ:Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ հանրագիտարան (Karabakh Liberation War encyclopedia).djvu/10

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված չէ

համատեղ պատժիչ գործողությունները, անձնագրային ռեժիմի պահպանման քողի տակ իրականացված ձերբակալություններր. բռնությունները վերջո կանգնեցրել են զինված ինքնապաշտպա նության դիմելու անհրաժեշտության առջև։

Մանավանդ, 1991-ի ապրիլի 30-ին Կենտատերաբեմ Մարտակերտի ռազմաճակատում հանի ձեռնարկված «Օղակ» ռազմական գործողությունը, որի ընթացքում հայաթափվել են Հյուսասյին Արցախի ԳետաշհՁ ու ՄսՄտունաշեն բնակավայրերը, Հադրութի շրջանի ծայրամասային գյուղերը և Շուշիի շրջանի Բեպաձորի ենթաշըր ջանը, փաստորեն հաստատել է հիմնահարցը պակատում ԼՂՀ ԻՊՈՒ-ի լայնածավալ հակահարտերազմի միջոցով լուծելու Ադրբեջանի որդեգրած քաղաքական գծի անշրջելիությունը:

ՂԱՊ-ը կարելի է բաժանել 5 հիմնական ռազմափուլեփ, որոնք ընդմիջվել են ընդհանուր և կարճատև օպերատիվ հրադադարներով։

Առաջին փուլ՝ 1988-ի փետրվարի 22 -1990-ի հունվարի 19-ը. սկսվել է Ասկեոսն-Ստե– վւանակեւտ ռազմավարական ուղղությամբ աղ֊ ադրբեջանցիների բազմահազարանոց ամբոխի զինված հարձակմամբ. ավարտվել Հյուսիսային Արցախի (Ազատ, Գետաշեն ե Մւսնաշիդ), Մարտունիի շրջանի (նաև շըրջակա հայկական բնակավայրերի) վրա հարձակումների կւս– սեցմամբ և Բսւքվի հայ բնակչության ջարդի ու բռնի տեղահանության գործողություններով։ Երկրորդ վւուլ՝

1991-ի ապրիլի 30 -1992-ի մայիսի 18-ը. սկսվել է «Օղակ» ռազմական գործողությամբ. ավարտվել Լաչին քաղաքի կրակակետերի ճնշմամբ ե Հայաստանի հետ ցամաքային կապի վեոս– կանգնմամբ։

Երրորդ փուլ՝ 1992-ի հունիսի 12– 1993-ի հունվարի 20-ը. սկսվել է ԼՂՀ Ասկեւանի, Օա– հումյանի, Մարտսւկերտի, Մսւրտունիի ե Հաղրու– թի շրջանների ուղղություններով հակառակորդի խոշորածավալ հարձակումներով և ավարտվել մարտական գործողությունների հիմնական թատերաբեմ Մարտակերտի ռազմաճակատում հակառակորդի հարձակման կասեցմամբ, ինչպես նաև հակամարտության գոտում ուժերի ընդհանուր հավասարակշռության ստեղծմամբ։

Ձոո՚որդ փուլ՝ 1993-ի փետրվարի 5 - նոյեմբերի 1-ը. սկսվել է Մւսրտակերտի ռազմաճակատում ԼՂՀ ԻՊՈՒ-ի լայնածավալ հակւսհւսր– ձւսկմամբ ե ավարտվել Հոոսդիզում. Կուբաթ– լուում. Ջաբոսյիլում, Ֆիզուլիում և Զանգելա– նում կենտրոնացված հակառակորդի ռազմական խմբավորումների ջախջախման ռազմական գործողությամբ։

Հինգերորդ փուլ՝ 1993-ի դեկտեմբերի 15 ֊ 199Վ–ի մայիսի 17-ը. սկսվել է ԼՂՀ սահմանագծի ողջ երկայնքով հակառակորդի լայնածավալ հարձակմամբ և եզրափակվել ղարւսբա– ղա-ւսդրբեջանական հակամարտության գոտում զինադադարի հաստատումով (տես Բիշքեկյան ադանագոսթյուն)՛.

«Օղակ» ռազմական գործողության ժամանակ ունեցած նախնական հաջողություններով ոգևորված՝ Ադրբեջսւնի ղեկավարությունն իր ենթակայության տակ դրված խորհրդային բանակի ստորաբաժանումների միջոցով շարունակել է մարտական գործողությունները Շահականի շրջանում՝. ՀՀ սահմանամերձ շրջաններում. Գետւսշենի ենթաշրջանում և Շահումյանի շրջանում ինքնւսպաշտպանւսկան կամավորական ջոկատների գործողությունները համակարգելու, անհրաժեշտ կադրեր պատրաստելու, նյութական, ռազմական և կազմակերպչական օժանդակություն ապահովելու, ադրբեջանական ՄՀՆՋ-ականնեփ ճնշմանը և հարձակումներին դիմագրավելու, մարգի պաշտպանությունը կազմակերպելու նպատակով 1990-ին ԼՂ Ազգային խորհրդի «Պ» («Պաշտպանություն») ժամանակավոր խմբի հիմքի վրա կազմավորվել է Ինքնապաշտպանության ընդհատակյա կոմիտե։ Ստեղծվել է նաև ինքնապաշտպանա–