կան։ 1992-ի մայիսի 8-ին ժամը 230–ին ԻՊՈՒ շուրջ 1200 մարտիկներից կազմված զահային 4 խմբեր ձեռնամուխ են եղել կենդանի ուժով ու միջոցներով գերազանցող հակառակորդի ջախջախմանը Շուշիի և Ստեփանակերտի շրջակա հենակետերում։ Մարտական գործողությունները ծավալվել են «26»–ի (հյուսիսային), Շոշի (արևելյսսն), Լաչինի (հարավային) և Ջանհասան-Քյոսալարի (հյուսիսարևմտյան) ուղղություններում։
Ռազմական գործողության մանրակրկիտ նախապատրաստության, հմուտ ղեկավարման, բոլու աստիճանների հրամանատարների հնարամիտ փոխհամագործակցության, հայ ազատամարտիկների վճռական գործողությունների շնուհիվ երկու օրում հաջողվել է ճնշել հակառակորդի դիմադրությունը և ազատագրել ռազմավարական տեսակետից կարեու Շուշի քաղաքը։ Շուշիի ազատագրմամբ հնարավոր է դարձել նաև Լաչինի ռազմագործողությունը՝ ԼՂՀ շրջափակման օղակի ճեղքումը (տես Լաչինի մարդասիրական միջանցքի բացումը):
Շուշիի ազատագրումը վերջնականարղես հողմացւիվ է արել թվաքանակով ու միջոցներով գերակշռող հակառակորդին սեփական ուժերով հաղթելու անհնարինության մասին առասպելը։ Մյուս կողմից, այն բարոյահոգեբանական խուտակիչ հալված է հասցրել հակառակորդին, ուն այդրղես էլ հետագա մարտական գործողությունների ողջ ընթացքում չի կարողացել հաղթահարել պարտվածի բարդույթը։
Շուշիի հաղթանակը հիմք է հանդիսացել ԻՊՈՒ ջոկատները ԼՂՀ ՊԲ-ի վերակազմավորելու նախապատրաստության համար։
Շուշիի ռազմահանգրվանի կուստից հետո հակառակորդը մեծ ուժերով ու միջոցներով հարձակումներ է ձեռնարկել ԼՂՀ սահմանների մի քանի հատվածներում։ Մայիսի 10-ին հարձակում է սկսել Աղդամ-Ասկերան-Ատեփանակերտ ռազմավարական գծով։ Մասնավորապես, Աղդամի հենակետից գրոհել է Աառնաղբյուր, Արանզամին, Փւջամալ, Նախիջևանիկ, Դահրազ գյուղերը և ժամանակավորապես զավթել այդ բնակավայրերը։ Դեռևս մայիսի 8-ին, Ասկերանի շրջանի Ջանհասան-Քյոսալար գյուղերի վրա հարձակումից ԻՊՈՒ հրամանատարության ուշադրությունը շեղելու մտադրությամբ, հակառակորդը զրահատեխնիկայի ուղեկցությամբ գրոհել էր Քարագլուխը։ Պահակակետերում գտնվող Նոարգյուղի վաշտի մարտիկները և նրանց օգնության հասած Մարդարաշենի և Խնձփստսսնի ինքնապաշտպանական ջոկատները, զգալի կորուստներ պատճառելով, ստիպել են հակառակորդին թողնել ԼՂՀ սահմանները։
Մայիսի 10-ին վերստին հարձակման անցած հակառակորդը որոշակի հաջողության է հասել Աառնաղբյոտոմ։ Ասկերանի պաշտպանական շրջանի ուժերը երեկոյան ձեռնարկած սրընթաց հակագրոհով ազատագրել են ինչպես Մառնաղբյուր, այնպես էլ վերոհիշյալ գյուղերը և հակառակորդին դուրս շպրտել ԼՂՀ տարածքից՝ խա–
