րաշրջանի ինքնապաշտպանական և ազատագրական մարտերին։ Հրամանատար՝ Մ. Բատիկյան. շտաբի պետեր Գ. Առաքելյան և Ջ. Աբելյաս։ Ջոկատից զոհվել է 5 ազատամարտիկ։
Ա. Խփմյան
«ԳԵՂԱՇԵՆ», կամավորուկան ջոկատ։ Կազարվորվել է 1989-ին, Կոտայքի շրջանի Գեղաշեն գյուղում (այժմ՝ ՀՀ Կոտայքի մարզում)։
1988- 94-ին մասնակցել է ՀՀ Արարատի Երասխ), Գորիսի(Տեղ, Կոռնիձու), Վարդենիրի (Ազատլու) և ԼՂՀ Շահումյանի (Վերինշեն, Մանաշիդ, Բուզլուխ), Մարտակերտի (Հոռաքսզ) շրջանների ինքնապաշտպանական և ւպատագրական մարտերին։ Հրամանատար՝ Հ. Ստրտիրոսյան։
Հ. Մաոիրոսյան, Հ. Վաոբււմյտճ ԳԵՂԱՐՔԲՒՆԻՔԻ ՄԱՐԶ, վարչատարածքայք միավոր ՀՀ-ում։ Կազմվել է 1995-ի դեկտեմերի 4-ին։ Ներառում է Կամպի, Կրասնրաելսկի Ճամբսասկ), Մարտունիի, Սևանի և Վարդենիւքւ նախկին վարչական շրջանների տարածքնեպ։ Հարավից սահմանակից է Վայոց ձուի, տրշեմուտրից՝ Արարատի և Կոտայքի, հյուսիսից՝ Տավուշի մարզերին. արևելրից՝ Ադրբեջանի Հանրապետությանը։ Տարածությունը 5348 կմ2 Ն որից 1278 կմ2 զբաղեցնում է Սևանա լիճը։ Բնակչությունը՝ 237,6 հզ., ունի 92 գյուղական և քաղաքային համայնք (2004)։ Մարզը գոտեորում են Գեղամա, Վարդենիսի, Արեգունիի, Փսաբակի, Սևանի, Արևելյան Սևանի լեռնաշղթաները։
Ղարաբաղյան շարժման և Ղարաբաղյան պատերազմի սկզբից մարզն ուղդակիորեն ներքաշվել է հակամարտության մեջ։ Սումգայիթի ց&դասպամաթյունից հետո անվստահության և Յշնամանքի մթնոլուտ է ստեղծվել Սևանի ավաօօրնի հայ և ադրբեջանցի բնակչության միջև։ Հար-ադրբեջանական սահմանի երկարությամբ (146 կմ) տեղաբաշխված ադրբեջանաբնակ գյուղերը, տասնյակ հազարների հասնող բնակչությամբ (դրանց մի մասը զինված էին), զբաղեցնելով ռազմավարական նշանակության դիրքեր, լուրջ վտանգ էին ներկայացնում հայ բնակչության համար։ Դա հատկապես ակնառու էր ճամբարակի և Վարդենիսի շրջաններում։ Վտանգավոր զարգացումները և ազգամիջյան բախումները կանխելու նպատակով 1988-ի ամռանը խորհրդային բանակի մի զորաջոկատ երկու ամսից ավելի բանակել է Մարտունիի շրջանում։ 1988-ի նոյեմբերին մարզեն տեղափոխվել Շամխուից, Կիրովաբադից, Դաշքեսանից և Ադրբեջանի այլ շրջաններից բռնագաղթածներ, նոյեմբերի 25-ին ադրբեջանաբնակ Շաֆակ և Տուֆավան գյուղերի մի խումբ զինյալներ կրակ են բացել Վարդենիսից Մարտունի ուղևուվող բեռնատար ավտոմեքենաների վրա։ Հետագա արյունալի բախումները կանխվել են խորհրդային բանակի ուժերով։ 1989-ի հունվարից ադրբեջանցիները հեռացել են Սևանի ավազանի բնակավայրերից՝ առանց լուրջ բախումների։ Ազատված գյուղերը բնակեցվել են բռնագաղթածներով։
1991- ից ռազմական գործողություններ են սկսվել Վարդենիսի և ճամբարակի սահմանամերձ հատվածներում։
ճամբարակի շրջանի 17 բնակավայրերից 12-ը ադրբեջանաբնակ էին և զբաղեցնում էին ռազմավարական կարեու դիրքեր։ Շրջանն Ադրբեջանի հետ ուներ 55 կմ երկարությամբ սահման։ Հակառակորդը պարբերաբար հրետակոծել է շրջանի դիրքերը և նշանառության տակ հայտնված բնակավայրերը։
Շրջանում առաջին կամավորական ջոկատը կազմավորվել է Թթուջուր գյուղում (հոոմանատար՝ Ա. Հայոսպետյան), ուը հետագայում 100
