Էջ:Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ հանրագիտարան (Karabakh Liberation War encyclopedia).djvu/159

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված չէ

քաերդական, 1995-98-ին՝ ՀՀ Աժ պաշտպաթյան, ազգային անվտանգության և ներքին ւծերի հանձնաժողովի նախագահ։ 1988-ի աշկտեմբերի 10-ին «Ղարաբաղ» կոմիտեի անտ-մների հետ ձերբակսղվել է, մինչև 1989-ի մայտսհ 3-ը պահվել Նուբսասշենի, ապա՝ Մոսկփտլրի Բուտխյան բանտելում։ Ազատվելուց հետո Կոմիտեի կազմում զբաղվել է քաղաքական-կազաներպական աշխատանքներով։

Գ. մասնակցել է առաջին ինքնապաշտպաՏական ջոկատների ստեղծմանը, ՀՀ Առս ոս տի րերասխ), ճամբարակի (Վահան, Արծվաշեն) օջանների և ԼՂՀ Բեոլաձորի ինքնապաշտպանությանը։ ՀՀ ԳԽ պատգամավոր (1990-93. 1995-98)։

Հ. Խաչատման

ԳԵՏԱՄԵՋ, գյուղ ԼՂՀ -Քաշաթաղի շրջանում՝ -րփենտանից 65 կմ հարավ-արևելք Հակարի գերի ստուին հոսանքի ձախ ափին։ Բնակչությու6§՝ 84 (2003)։ Զբաղվում են երկրագործությ ամբ և բանջարաբոստանային բույսերի մշակությամբ։ Ունի միջնակապ դպրոց։ Ազատագրվել է 1993-ի հոկտեմբերին, բնակել է 1998-ին՝ Ադրբեջանից բռնագաղթած տայ փախստականներով։

ԳԵՏԱՇԵՆ, գյուղ ԼՂՀ Շահումյանի շրջանում՝ ոջկենտրոնից 28 կմ հյուսիս-արեմուտք Կյորոսկ Փրի աջ և ձախ հովտում, Առավ լեռնաշղթայի լ—աիասյին մասում՝ 1400 մ բարձրության վրա։ Տ—րածքը՝ 2060 հա՝ շրջապատված խիտ անտառոտով և այգիներով։ Բնակչությունը՝ 5000 @991)։ Ըստ ավանդության՝ գյուղը գոյություն է ո յնցել նախաքլիստոնեական ժամանակներից։ Բնակլիմայական բարենպաստ պայմանների, ոռիկ դիրքի շնուհիվ բնակչության քանակը աաբերաբար ավելացել է Արցախի և շրջակա Յմակավայրերի եկվուների հաշվին։ Բնակիչները զբաղվում էին այգեգործությամբ, պտղաբու7 .ո<ամր. հացահատիկային և այլ բույսերի մշակությամբ։ Գում գործել են երեք եկեղեցական փտական արական (1864), օրիոպաց (1906) և "տմդսայա պետական (արքունի, 1886), իսկ 1926տբ մեկական ութամյա և միջնակարգ դպրոցներ, տս ասնաբուծական-անասնաբուժական տեխնիխտմ. աւհեստագործական ուսումնարան։ Գործել տ) նաև մշակույթի տունը, 2 գոսդարան, վաստկուսգրատունր, կինոկետը, բուժկետը, հիվանդա. 2 դեղատունը են։ Այստեղ է գտնվել Մելիքյմացականյանների ապարանքը։ Արներ երեք

Ավագ Ա. Նշան (կար 1677-ի արձանագրություն), Ա.Նշան Աստվածածին (XVII դ.) և Կուսանաց անապատ (XVIII դ.) եկեղեցիներ, Եղնասարի վանք (XIV դ.), խաչքարերով հարուստ հին գերեզմանոց, 4 մեծ քարաշեն կամուրջ, 6 թաղամաս։

1988-ին«Գետաշեն» հայրենակցական միության (ստեղծվել է 1967-ին, Երևանում) նորընտիր ղեկավարությունը (Բ. Սիսյան, Վ. Ձիլինգարյան) անլեգալ հանդիպել է Շ. Մեղրյանի հետ և ընդհանուր համաձայնության գալուց հետո կազմակերպել է Գ-ի և ենթաշրջանի գյուղերի բնակիչների ստորագրահավաք Շահումյանի շրջանի հետ միավորվելու համար, իսկ 1989-ի վերջին կազմավորվել են ինքնապաշտպանական կամավորական ջոկատներ (ընդհանուր հրամանատար՝ Բ. Բոյախչյան, հրամանատարներ՝ Ա. Ղուկասյան, Վ. Զիլինգարյան, Պ. Հակոբքյոխվյան, Պ. Դավթյան, Պ. Նեաիսյան և ուրիշներ), ինքնապաշտպանության շտաբ, ապա՝ Գ-ի Ազգային խորհուրդը (նախագահ՝ Մ. Գյուրջյան)։ Ջոկատները համալրվել են հայաստանաբնակ գետաշենցի կամավորներով։ Ենթաշրջանում տեղակայվել են «Արաբո»,

«Ալաշկերտ», «Մեծն Տիգրան» և Հայաստանի տարբեր շրջանների կամավորական ջոկատները։ 1989-ի նոյեմբերի 27-ին Գետաշենի ենթաշրջանի գյուղերի լիազու-ներկայացուցիչների (300 պատվիրակ) անդրանիկ համագումարը որոշել է իշխանության և կառավարման մարմին ճանաչել ենթաշրջանի Ազգային խորհուրդը՝ իր հանձնաժողովներով, ենթաշրջանը միացնել Շահումյանի շրջանին։ Որոշումներն ուղարկվել են Արցախի Ազգային խորհրդին և ՀԽԱՀ ԳԽ-ին։ Միաժամանակ 1988-89-ին Դից պատվիրակներ են մեկնել Մոսկվա, Երևան և Ստեփանակերտ, ներկայացրել ենթաշրջանի ազգաբնակչության ծանր վիճակը, ՄՀՆՋ-ականների կողմից սանձազերծված ահաբեկումներն ու ճնշումները։

ի մարտին ԽՍՀՄ ՆԳ զորքերի աջակցությամբ տեղահանվել են ենթաշրջանի Կամո և Ազատ գյուղերը, շրջափակման մեջ են առնվել Գ. և Մարտունաշենը։ 1991-ի ապրիլի 30ից իրագործվել է «Օղակ» գործողությունը։