Էջ:Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ հանրագիտարան (Karabakh Liberation War encyclopedia).djvu/389

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված չէ

խագահության 1988-ի հուլիսի 18-ի)։ Այդ որոշմանը նախ ԼՂ-ում, արդա Հայաստանում պատասխանել են քաղաքական բնույթի լայնածավալ գործադողներով ու նոր հանրահավաքնեավ։

1988- ի նոյեմբերի 24-ին, ժողովպի նախաձեռնությամբ և պատգամավորների մեծամասնության կամքով, գումարվել է Հայաստանի ԳԽ արտահերթ նստաշրջան և որոշվել, ՈՐ այսուհետ Հայաստանում կգործեն ԽՍՀՄ միայն այն օրենքները, ոունք կարժանանան հանրապետության ԳԽ հավանությանը։ Կենտրոնը հակասահմանադրական և ապօրինի է համարել այդ նստաշրջանի որոշումները։ Նույն գիշերը Երեանում մտցվել է արտակարգ դրություն (ԼՂՀ-ում այն գործում էր դեռես սեպտեմբերից)։ Արգելվել են հանրահավաքները, ցույցերը և գործադուլները։ Ձերբակալվել են Շարժման ղեկավարներից մի քանիսը։ Ղարաբաղյան համաժողովրդական շարժումը չի թուլացել անգամ 1988-ի դեկտեմբերի 7-ի Մպիտակի երկրաշարժից հետո։ Շարունակվել են բողոքի բազմահազարանոց ցույցերն ու հանրահավաքները, գործադուլները, հացադուլներն ու նստացույցերը։ Միութենական իշխանությունից ժողովուրդը միահամուռ պահանջել է ազատել ձերբակալված «Ղարաբաղ» կոմիտեի անդամներին և օրենքի սահմաններում լուծել Արցախի խնդիրը։

1989- ի հունվարի 12-ին ԽՍՀՄ ԳԽ նախագահության ոաշմամբ դադարեցվել է ԼՂԻՄ ժողովրդական պատգամավորների XX գումարման մարգխորհրդի գործունեությունը։ Մարզում ստեղծվել է Հատուկ կաոավաոԽն կոմիտե, որը որոշ քայլեր է կատարել ԼՂԻՄ-ի սոցիալական վիճակի բարելավման, Հայաստանի և ԼՂԻՄ-ի միջե տնտեսական ու մշակութային կապեր հաստատելու ուղղությամբ։ Սակայն կոմիտեի կառավարման պայմաններում էլ Ադրբեջանը շարունակել է Ղարաբաղի շրջափակումը։ 1989-ի փետրվարին, ԽՍՀՄ ժողովրդական պատգամավորների ընտրությունների ժամանակ, Հայաստանի բնակչության մեծ մասը միութենական խորհրդարանի պատգամավորների թեկնածու է առաջադրել նաև «Ղարաբսպ» կոմիտեի ձերբակալված անդամներին, սակայն նրանցից ոչ մեկը չի գրանցվել։ Ի պատասխան դրա, հանրապետության բնակչության մեծ մասը բոյկոտել է պարետային ժամի պայմաններում անցկացվող ընտրությունները և շարունակել իր պայքարը Ղ. շման ղեկավարների ազատման համար (նրանք ազատվել են 1989-ի ապրիլ-մայիսին)։ ժողովրդական շարժման ղեկավարումը վերստին ստանձնել է Ղ. շ-ման Հայաստանի կոմիտեն։ Վերջինս, հենվելով բնակչության քաղաքական մեծ ակտիվության վրա, ընդլայնել է շարժման ծոսգիրը՝ աստիճանաբար առաջ մղելով անկախ պետականության վերականգնման խնդիրը։

1988- ի նոյեմբերի 28-ին ԽՍՀՄ ԳԽ-ն ընդունել է ռաշում «Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզում իրադրությունը կարգավորող միջոցառումների մասին», ըստ ոփ՝ մարգը կառավարելու համար ստեղծվել է հանրապետական կազմկոմիտե, որի գործունեությամբ Լեռնային Ղարաբաղում ծայր է առել հակահայկական քաղաքականության մի նոր փուլ։ Ելնելով դեպքերի զարգացման նման ընթացքից՝ 1989-ի դեկտեմբերի 1-ին ՀԽՍՀ ԳԽ և ԼՂԻՄ Ազգային խահորոլը համատեղ որոշմամբ հռչակել են Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբսպի վերամիավորումը։ Ի պատասխան այդ որոշման,

1989- ի հունվարին ադրբեջանական գրոհայինները զինված հարձակումներ են ձեռնարկել Հայաստանի սահմանի ամբողջ երկայնքով, սակայն կամավորական և աշխարհազորային ջոկատներն արժանի հակահարված են տվել նրանց։

ի մայիսի 20-ին կայացած ՀՀ ԳԽ ընտրություններին մասնակցել է նաև արցախահայությունը։ Ընտրական պայքարը հիմնականում ընթացել է Հայոց համազգային շարժման (ՀՀՇ) և Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության միջև։ 1990-ի օգոստոսի 4-ին հանրապետության նորընտիր խորհրդարանում ՀՀՇ-ի սաաջադրած և պաշտպանած թեկնածուները կազմել են մեծամասնություն, ԳԽ նախագահ