1992- հաաղ տարածք. Օմարի լեռնանցք) շրջանների, Բեոլաձորի ենթաշրջանի ինքնապաշտպանական և ազատափական մարտերին։ 1994-ից ջոկատի ազատամարտիկները պայմանագրային հիմունքներով ծառայության են անցել Հայկական բանակի 1-ին մոտոերաձգային բփգադում։ Հրամանատար՝ Ռ. Քեշիշյան։ ՀՀ «Արիություն» մեդալով պարգևատրվել է 9, «Մարտական ծառայության համար»՝ 4, «Մարշալ Բաղրամյան100»՝ 4. ԼՂՀ «Մայրական երախտագիտություն Արցախի քաջորդիներին» հուշամեդալով՝ 2, զոհվել է 14 ազատամարտիկ։
ՄԻ-8 ՄՏ, ուղղաձիգ վերսլացք-վայրէջքով խորհրդային արտադրության ուղղաթիռ։ Թողարկվել է 1960-ական թթ.։ Առավելագույն թռիչքաքաշը՝ 13 տ, առավելագույն օգտակար բեռնունակությունը՝ 4 5։ Կարող է տեղափոխել
Վիրավոր ազատամարտիկների տարհանումը ուղղաթիռով
24 զինվոր, պատգարակով՝ 12 վիրավոր։ Առավելագույն արագաթյունը՝ 250 կմ/ժ։ Անձնակազմը՝ 3։ Մոլառագինությունը. ունի 0-8 80 հրթի ռով Բ 8-Վ 20 տիոլի և Մ-5 128 հրթիռով ՈՒԲ-32 տիոլի չորսական կառույցահատվածներ. 500 կգանոց 4 ավիացիոն ռումբ և 7.62 մմ տրամաչափի 3 գնդացիր։
Ղարաբաղյան պատերազմի ժամանակ ուղղաթիռով Արցախ է տեղափոխվել վառելանյութ, կամավորական ջոկատներ. Արցախից՝ վիրավոր ազատամարտիկներ։ Պատերազմի ժամանակ օգտագործվել է նան ՄԻ-8 ՄՏՎ-1 մարդատար ոսլղաթիռը։ Տես նաև Օդաչուճհէը Ղարաբաղյան պատերազմամ՝.
ՄԻ-24. խորհրդային արտադրության մարտական (հարվածային) ուղղաթիռ։ Նախատեսված է ցամաքային զորքերի մերձակա օժանդակության, զոսհաոյատ թիրախների խոցման, մարդկանց ու բեռների փոխադրման համար։
Ոպղաթիռը կիրառվել է Ղարաբսպյան ազատագրական պատերազմում Ադրբեջանի կողմից։ Կաաղ է տեղափոխել 8 զինվոր, առավելագույն արագությունը՝ 335 կմ/ժ, զինված է հակատանկային և «օդօդ» հրթիռներով, ունի թնդանոթ և գնդացիր։
Մ. Խաչատման
ՄԻԱՎՈՐՎԱէ) ԱԶԳԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆԸ (ՍԱԿ) ԵՎ ղարաբաղՅԱՆ ԱԶԱՏԱԳՐԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ, ՄԱԿ-ը պետությունների միջազգային կազմակերպություն է։ Հիմնադրվել է ժողովուրդների խաղաղությունն ու անվտանգությունն ամոադնդհլու, պետությունների համագործակցությունը զարգացնելու նպատակով։ ՄԱԿ-ի կանոնաղրությունը սկզբնապես ստորագրել են 50 հիմնաղիր պետություններ՝ 1945-ի հունիսի 26-ին. ուժի մեջ է մտել 1945-ի հոկտեմբերի 24-ին։ ՄԱԿ-ի գործունեությունն իրականացնող գլխավոր մարմիններն են Գլխավոր ասամբլեան, Անվտանգության խուհուրդը (ԱԽ). Տնտեսական և սոցիալական խուհուրդը. Խնամակալության խորհուրդը. Միջազգային դատարանը. ՄԱԿ-ի քարտոպարությունը։ Գործունեությունն ամբողջացնում են ՄԱԿ-ի մասնագիտացված հաստատություններն ու այլ հիմնարկներ։ 2004-ի հունվարի 1-ի ղրությամբ ՄԱԿ-ի անդամ և 191 պետություն։
Հայաստանի Հանրապետությունը ՄԱԿ-ի անդամ է դարձել 1992-ի փետրվարին։ Երևանում գործում է ՄԱԿ-ի գրասենյակը (1992-ից)։
ՄԱԿ-ը Ղարաբաղյան հիմնախնդրին անդոսդարձել է դեռես մինչև ԽՍՀՄ-ի փլուզումը։
ի մարտի 5-ին ՄԱԿ-ի մարդու իրավունքների հանձնաժողովում քննարկվել է ԼՂԻՄ-ում տիրոդ իրավիձակը և նշվել, ու Արցախում ոտնահարվում են հայ բնակչության ազատությունները, նրա ինքնորոշման իրավունքը։
