Խտաօջանի աշխատանքը, հեռացել են դահլիճօ Մանդատային հանձնաժողովի նախագահ
Սայիլյանի զեկուցումից հետո նստաշրջանի նախագահ է ընտրվել Վ. Հայրարդետյանը։ Նիսա քննարկման դրված միակ հարցի՝ ԼՂԻՄ-ը Մյբեջանի ԽՍՀ կազմից դուրս բերելու և Հայ.տլ…ան ԽՍՀ-ին վերամիացնելու համար Ադրբենական և Հայկական ԽՍՀ ԳԽ-ներին դիմե-. մասին զեկուցել է Վ. Հակոբյանը։ Ելույթ է ու44 պատգամավոր։ Նստաշրջանը որոշել է. Ըքպառաջելով ԵՂԻՄ-ի աշխատավորների ցանկություններին՝ խնդրել Ադրբեջանական ԽԱՀ Մ ին և Հայկական ԽՍՀ ԳԽ-ին խորին .շշմման զգացում դրսևորել Լեռնային Ղարար--ի հայ բնակչության իղձերի նկատմամբ և թոքշ ԼՂԻՄ-ը Ադրբեջանական ԽԱՀ կազմից Հայկական ԽՍՀ կազմ հանձնելու հարցը, միաժամանակ միջնորդել ԽՍՀՄ ԳԽ-ի առջև ԼՂԻՄ ը Ադրբեջանական ԽՍՀ կազմից Հայկա մ ԽՍՀ կազմ հանձնելու հարցի ւլրական լուծ.յլլշրւ համար»։ Սակայն 1988-ի փետրվարի 21-ին ԽՄԿԿ կենտկոմի քաղբյոտրն իրականությունից ճռա և հապճեպ որոշում է ընդունել, որով Ղաոօբաղյան հիմնախնդրի ապարացի լուծմանն ապղված համաժողովրդական շարժումը որակ.ն է որպես «ծայրահեղական» ու «ազգայնա1պական», ինչը իբր հակասում է Ադրբեջանական ԽՍՀ և Հայկական ԽՍՀ աշխատավորների աներին։ Միաժամանակ որոշում է ընդունել քշակել մարզի սոցիալ-տնտեսական և մշակութամ զարգացման միջոցառումներ։
ԱՐՏԱՇԱՎԻ, գյուղ ԼՂՀ Քաշաթաղի շրջա1ոմ շրջկենտրոնից 35 կմ հյուսիս-արևմուտք Յյլորա գետի ձախակողմյան վտակ Արտաշաքրի աջարինյա ձորալանջին։ Բնակչությունը՝ 15 2003)։ Զբաղվում են այգեգործությամբ և -,2ասնապահությամբ։ Ունի միջնակարգ դըպ-շ կոչվել է Լ. Ազգալդյանի անունով)։ Գյուպոմ պահպանվել են եկեղեցու հիմքերը, խաչ-։եր (XVI-XVII դդ.) և գերեզմանաքարեր։ Ա. երլել է նաև գրչության կենտրոն։
Ազատագրվել է 1993-ի մարտին, բնակեցվել է 1994փ6՝ Ադրբեջանից բռնագաղթած հայ փախստականներով։
ԱՐՑԱԽ. Աոձախ, Ծավդեից աշխարհ, Փոքր Սյունիք, Մեծ Հայքի 10-րդ աշխարհը նահանգը)՝ վերջինիս արևելյան մասում։ Նախապես (մինչև IV դ.) ներառել է նաև Սևանա ձի ավազանի արևելյան հատվածը (Ծավդեք կամ Սոդք)։ Ա-ի հիմնական մասը կազմող հյուսիսային և կենտրոնական շրջանները պատկանում են Կուրի, իսկ հարավը՝ Արաէսի (Երասխ) ավազաններին՝ բացառությամբ արևելան և հարավային (Արաքսին հարող) տափարակ շրջանների (կազմել են Մխի դաշտի մի մասը)։ Տարածքը հիմնականում լեռնային է (Արցախի կամ Ղարաբաղի, Մռավի լեռնաշղթաներ)։ Սահմանակից էր հյուսիսից և արևելքից՝ Ուտիք, հարավից՝ Փայտակարան, արևմուտքից՝ Սյունիք աշխարհներին։ Ըստ «Աշխարհացույց»-ի՝ ուներ 12 գավառ՝ Մյուս Հաբանդ, Վայկունիք (Վակունիք). Բերձու (Բեոլաձոր), Մեծիրանք (Մեծառանք). Մեծկորանք (Մեծ Կվենք). Հարճլանք (Հարջլանք), Մուխանք, Պիանք, Պածկանք (Պարզկանք), Քուստի Փառնես. Սիսական-ի Կոտակ, Կողթ։
Ա. եղել է հայ ժողովրդի կազմավորման հնազույն կենտրոններից։ Մ.թ.ա. VIII դ. 1-ին կեսին միացվելով Վանի թագավորությանը (Որարրտու, սեպագիր արձանագրություններում հայտնի է Ուրտեխե անունով)՝ հետագա դարերում ևս շարունակաբար մնացել է հայոց պետականության ոլորտում (Երվանդականներ, Արտաշեսյաններ. Արշակունիներ)։ Մեծ Հայէի 387-ի բաժանումից հետո Ա. մինչև 428-ը եղել է Արևե լա - հայկական թագավորության, ապա՝ Հայոց մարզպանության կազմում։ Ձգտելով թուլացնել Հայաստանը՝ Պարսից արքունիքը, հայկական այլևայլ շրջանների նման. 451-ին Ա. ևս դուրս է բերել Հայոց մարզպանության կազմից՝ այն կցելով Աղվանքին։ Այս ամենով հանդերձ Ա. շարունակել է մնալ հայկական երկրամաս՝ կազմելով Հայոց Արևելից կողմանց կարևոր հատվածը, որի բնակչությունն ակտիվորեն մասնակցել է ազգային կյանքին և հաստատված Առանշահիկների (Եռանշրսհիկներ) իշխանական տան գլխավորությամբ դիմագրավել օտար նվաճողների ոտնձգություններին։ X դ.. երբ երկրամասի քաղաքական կենտրոնն Առանշահիկները տեղափոխել են Խաչենագետի հովիտ. Ա. տեղանունն աստիճանաբար փոխարինվել է Խաչենով. իսկ Ճ111Մ(Խ դդ. գերիշխող է դաոձել օտար Ղարաբաղ անվանումը։ Արցախ տեղանունը կրկին շրջանառության մեջ է մտել 1988-ից։
Գ. ԲադաըաՏ
«ԱՐՑԱԽ», հայրենակցական միություն։ Հիմնվել է 1988-ի նոյեմբերի 4-ին. Երևանում՝ Ա. ՄամսայաՐփ. Լ. Ալավհոցանի. Ի. Մուրադյանի, Ս. Շահմուրադյանի, Ա. Հովհաննիսյանի նախա-
