Էջ:Շարահյուսություն, Օժանդակ ձեռնարկ ուսուցչի համար (Syntax, additional manual for teachers).djvu/97

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

ինչպես նաև ոճական երանգներով, ապա ստորադասականներինը` զուրկ են դրանից։

Այսուհանդերձ, սխալ կլինի կարծել, թե համադասությունն ու ստորադասությունր միմյանցից լրիվ «օտարված» իրողություններ են։ Ո՛չ: Նրանք իրար հետ զուգահեռ գործածվում են նույնիսկ մեկ բարդ հաորդակցական միավորի մեջ։ Օրինակ՝ Գոհարն իր վարդերը դրեց ծաղկամանի մեջ, սառը ջուր ավելացրեց, ապա մի պտղունց աղ լցրեց, որպեսզի վարդերը շուտ չթառամեին և մնային այնքան ժամանակ, մինչև, սիրած տղան վերադառնար գործուղումից:

Ավելին. երբեմն էլ նրանք այնքան են մերձենում, որ շատ դժվարությամբ են տարբերակվում իրարից։ Եվ սա՝ հատկապես անշաղկապ կապակցություններում: Օրինակ՝ Ուսուցիչ ես, գրագետ մարդ ես, պիտի կարդայիր ու տեղնուտեղը բացաարեիր գրվածը: Այս նույն նախադասությունը կարող ենք գործածել՝

1. Ուսուցիչ ես՝ գրագետ մարդ ես. պիտի կարդայիր ու տեղնուտեղը բացատրեիր գրվածը։

2. Ուսուցիչ ես, գրագետ մարդ ես, հետևաբար պիտի կարդայիր ու տեղնուտեղը բացատրեիր գրվածը։

3. Ուսուցիչ ես, հետևաբար գրագետ մարդ ես, ուրեմն՝ պիտի կարդայիր ու բացատրեիր գրվածը։

4. Եթե ուսուցիչ ես, գրագետ մարդ ես, հետևապես պիտի կարդայիր ու տեղնուտեղը բացատրեիր գրվածը։

5. Քանի որ ուսուցիչ ես, ապա գրագետ մարդ ես, հետևաբար պիտի կարդայիր ու բացատրեիր գրվածը։

6. Ուսուցիչ ես, գրագետ մարդ ես, հետևաբար պիտի կարդայիր ու տեղնուտեղը բացատրեիր գրվածը:

Այսպես կարող ենք բերել նաև մի քանի նախադասություններ՝ ցույց տալու համար, որ համադասությունն ու ստորադասությունը իրարից տարբերվում են ոչ միայն շաղկապական միջոցներով ու յուրահատուկ հնչերանգով, այլև հետազոտողի (խոսողի) անհատական ըմբռնումով ու վերաբերմունքով, որ բխում է տվյալ նախադասության համադասական ու ստորադասական երանգների հավասար առկայությունից։ Կամ՝ հմմտ.

1. Դասարանի ավագ դարձավ, հոգեբանությամբ փոխվեց, օտարացավ ընկերներից:

2. Դասարանի ավագ դարձավ՝ հոգեբանությամբ փոխվեց, օտարացավ ընկերներից։

3. Թշնամու կամակատարը չեղավ, մնաց նույն մաքուր ու ազնիվ մարդը։

4. Թշնամու կամակատարը չեղավ՝ մնաց նույն մաքուր ու ազնիվ մարդը։