Էջ:Տնային տնտեսության հանրագիտարան (Household encyclopedia in Armenian).djvu/379

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

չի կարելի այլ Հ. կախել, մորթին կարող է տրորվել։ Տարվա եղանակների հերթագայման հետ պետք է իրերը կարգի բերել (մաքրել, լվանալ, արդուկել), խնամքով դասավորել, ցանել կամ դնել հակացեցային միջոցներ և պահել (2-3 անգամ ստուգել, հատկապես մորթե և բրդե իրերի պահպանվածությունը)։

Պիտակների պայմանական նշանները ցուցումներ են լվանալու, չորացնելու, մաքրելու, արդուկելու ձևերի մասին։

Լվանալու կանոնների նշաններ. նշված թվանշանը ցույց է տալիս, թե ինչ ջերմաստիճանի ջրով կարելի է իրը լվանալ մեքենայով։ Եթե նկարում լվացքի թասի մեջ ձեռք է պատկերված, ապա իրը պետք է լվանալ ձեռքով, 40 °C–ից ոչ բարձր ջերմաստիճանի ջրում, արագ, առանց մզելու։

Նորաձևության բառարան։ Վաղ ժամանակներից նորաձևությունը ծնունդ է տվել նոր բառերի, տարբեր ժամանակահատվածներում ստեղծվել է առանձնահատուկ բառապաշար։ Այն առկա է նաև մեր կենցաղում։ Հ. ընտրելիս ավելի լավ կողմնորոշվելու, նորաձևության հանդեսների հանձնարարականները ճիշտ հասկանալու, դերձակին ճիշտ կողմնորոշելու համար անհրաժեշտ է իմանալ Հ-ին, կոշիկին, տրիկոտաժե իրերին վերաբերող հիմնական տերմինների, անվանումների (այդ թվում և խոսակցական) իմաստները։ Ստորև բերվում է նորաձևության հանդեսներում հանդիպող և կենցաղում օգտագործվող ժամանակակից նորաձևության տերմինների ոչ մեծ բառարան։

Ազգային ոճ. տարբեր երկրների ժողովուրդների զգեստների տարրերով Հ-ի ոճի տարածված անվանում։

Ապաշ. օձիքի ձև, որը մի անկյունով միացնում է բուն օձիքը և ոչ մեծ դարձածալեր։ Այդ ձևի օձիքով վերնաշապիկն անվանում են ապաշ վերնաշապիկ։

Գլխանոց. Հ-ի մաս, որն անցկացնում են գլխարկի վրայից կամ էլ վերջինի փոխարեն։ Գլխանոցը կարվում կամ ամրացվում է (կոճակներով, սեղմակոճակներով) Հ-ի վզին կամ օձիքատակին։ Լայնորեն կիրառվում է տղամարդու, կանանց, մանկական Հ-ի ամենատարբեր տեսակներում (խալաթներ, անջրանցիկ թիկնոցներ, բաճկոններ, վերարկուներ)։

Գոդե. ներքևի մասում շեշտակի լայնացող կիսաշրջազգեստ (տես Մոդելավորում):

Գոլֆ. Հ-ի որոշ տարրերի անվանում, որոնք նախկինում կապված են եղել գոլֆ խաղալու Հ-ի ոճի հետ։

Գոլֆ տաբատ. կարճ, նախկինում առավելապես վանդակավոր, ծնկներից քիչ ներքև, կցակարովի (կոճակներով կոճկվող) թեզանիքներով տաբատ։

Գոլֆ դարս. կիսաշրջազգեստի առաջամասում միակողմանի, իսկ բաճկոնի թիկնամասում ուսակարից կամ դրվագակտորից սկսվող և գոտկատեղում կարված դարսեր։ Երկու տարբերակն էլ ապահովում են շարժումների ազատությունը։

Գոլֆ գուլպա. կարճ գուլպա կամ երկար, մինչև ծնկները հասնող կիսագուլպա՝ ռետինաքուղով։

Դարձածալ. վերարկուի, ժակետի, պիջակի առաջամասի վերևի հետծալված անկյունը։ Ժամանակակից Հ-ի մեջ լայնորեն տարածված են օձիքի հետ միացված դարձածալերը։ Կարող են լինել նաև առանց օձիքի կամ էլ անհամաչափ (միակողմանի) դարձածալեր։ Երիտասարդական ամառային Հ-ի մեջ օգտագործում են գունավոր, հաճախ տարբեր գույների դարձածալեր։

Դեկոլտե. լանջաբացվածք, կանացի շրջազգեստի վզի մեծ փորվածք։ Ժամանակակից Հ-ի մեջ օձիքով չի երիզվում։ Դեկոլտեն լինում է միայն առաջամասում, միայն թիկնամասում, ինչպես նաև երկուսում միաժամանակ։ Կարելի է բացել նաև ուսերը («մեծ դեկոլտե»)։

Դիսկո. պարի երեկույթների, դիսկոտեկների երիտասարդական Հ.։ Շրջազգեստը, տաբատը, բլուզը, կոմբինեզոնը կարում են թեթև, երբեմն փայլուն գործվածքից կամ տրիկոտաժից։

Զանգապան (սռնապան, հեսկի). Հ-ի առարկա, լրացնում է կոշիկը, ծածկում ոտնաթաթից մինչև ծունկը կամ էլ մի փոքր վեր։ Տրիկոտաժե գունավոր զանկապանները հագնում են մարզակոշիկի հետ կամ էլ մարզումների ժամանակ։

Զարդանախշ (դեկոր). տպանախշերով, ասեղնագործությամբ, ապլիկացիայով Հ-ի դրվագում։ Հ. զարդանախշել կարելի է նաև գործվածքի դաջովի և հյուսած նախշերով, գեղազարդիչ դետալներով (օձիք, վարդակապ, գոտի)։

Թրենչկոտ. մինչև օձիքը կոճկվող, ծալովի օձիքով, գոտկատեղում թեթևակի սեղմված, հետնամասի կտրվածքով (շինելի գրատի նմանությամբ) տղամարդու վերարկու, որը լայնորեն տարածված էր 60-ական թթ. սկզբին։ Այժմ թրենչկոտ են անվանում տղամարդու և կանանց մինչև օձիքը կոճկվող վերարկուները։

Կարդիգան. առանց օձիքի երկարավուն ժակետ։ Անվանումն առաջացել է անգլիացի տղամարդկանց ժամանցի Հ-ից, որը հագնում էին XIX դ. սկզբին, այնուհետև սկսեցին այդպես անվանել մարզական ոճի հյուսած բրդե ջեմպերը։

Կարճատաբատ. տղամարդու, կանանց և մանկական կարճ, ծնկներից վեր տաբատ։ Եվրոպական մի շարք երկրներում և Ամերիկայում կարճ տաբատն ավանդական Հ. է, հագնում են բոլոր տարիքի մարդիկ։

Կիլտ. վանդակավոր կիսաշրջազգեստ առջևից վրաբերովի փեշով, հետնամասի և կողքերի դարսերով։ Կիսաշրջազգեստների այս ձևը փոխառվել է Շոտլանդիայի լեռնաբնակների ազգային Հ-ից, այդ պատճառով էլ երբեմն անվանում են «շոտլանդական կիսաշրջազգեստ»։ Առավել տարածված են վրաբերվող մասի ուղղաձիգ եզրի ծոպերը, միայն հետնամասի կամ հետնամասի և կողքերի մանրածալքերը, բարակ կաշեգոտիներին ամրացված 3-4 ճարմանդներով, կոճակներով կամ մեծ զարդաքորոցով (ինչպես բան ազգային զգեստում) կոճկվածքը։

Կիմոնո. ճապոնական ազգային Հ.. որն իրենից ներկայացնում է նկարազարդ