Էջ:Րաֆֆի ԵԺ հ6.djvu/537

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված չէ

մնացին երկու կրակների մեջտեղում։ Մի կողմից պարսիկները, իսկ մյուս կողմից՝ մելիք Ֆրանգյուլը իր նման հայերով․․․

Կոտորածը դեռ շարունակվում էր, մինչև գիշերային խավարը բոլորովին պատեց կռվի դաշտը։

Ինքը Ֆաթալի խանը վերք ստացավ․ նրա եղբայր Աղասի խանը սպանվեցավ։ Սպանվեցավ և հայոց զորքերի գլխավոր հրամանատարը՝ Թորոս իշխանը։ Այդ հզոր առյուծի ամբողջ մարմինը պատած էր վերքերով, բայց դեռ կռվում էր։ Նա ընկավ քաջի և հերոսի մահով։

Հայոց մյուս զորապետներից Մելիք-Փարսադանյան Բալին վերք ստացավ պարանոցի վրա (դրան տեսանք մենք)։ Իշխան Ստեփաննոս Շահումյանը գերի բռնվեցավ։ Նրա ձին գնդակահար լինելով, ցած ընկավ և տակով արեց իշխանին․ այդ միջոցին պարսիկները վրա հասան և գերեցին նրան։ Զորապետներից ազատվեցավ Մելիք-Նուբարը, որը միայն հազար և չորս հարյուր հայ զինվորների հետ ողջ մնաց սարսափելի կոտորածից․․․[1]։

  1. «Բայց Մէլիք-Ֆրանգիւլն Երիցվանիկ (Արծուանիկ) աւանին, որ եւ ասք Կարմիր-վանք ի Կողմանս Բարգիւշատայ, գրեաց առ Թորոսն այսպէս․․․ (նամակի օրինակը մենք թողեցինք)։ Այլ զայս ամենայն անօրէն մտօք, նենգաւոր խորհրդով գրէր, զի ի ծուղակս թշնամւոյն զնա անկանիցէր, առ ի հաւատարիմ ցուցանել զինքն Սուլթանին (Ֆաթալի-խանին)։ Եւ ոչինչ փոյթ եղեւ նման լինելն անհաւատարիմ, նենգաւոր, թշնամի աստուծոյ իւրոյ, և ժողովրդեանն մատնիչ է սատակիչ․․․
    Եւ հաւատաց Թորոս բանից նորա, եւ ել գնաց միամտութեամբ եւ եհաւ ի յԵղւարդ, որ է ի սահմանս Բարգիւշատայ ինքն եւ ամենայն զօրքն իւր, է բանակեցաւ անդ։ Եւ եկն առ նա Ֆրանգիւլն երկու հազարաւ, եւ եկաց ի մի կողմն Թորոսին։
    Եհաս անդը եւ Բաթալի Սուլթանն (Ֆաթալի-խանը) եւ եղբայր նորին Աղասի խանն բազում զօրօք, քան որչափ էր ընդ Թորոսին, կրկնապատիկ, եւ եռապատիկ, եւ առաւել եւս իբրու ութսուն հազարաւ։ Եվ իբրև ճակատեցան ընդդէմ իրերաց զօրքն Սուլթանին եւ զօրքն Թորոսին, զօրքն Սուլթանին փախստեալ լինէին, եւ սոքա զհետ լինէին նոցա։
    Եւ մինչդեռ վանեալս առաջի տանէին զնոսա, անօրէն Ֆրանգիւլն զարս արձակէր զկնի Սուլթանին․ եւ ասէ, զի՞նչ գործէք, զիա՞րդ փախչիք, դարձարո՛ւք ի կրունկս, զի ահա ես ընդ ձեզ եմ, դուք ի յառաջոյ, եւ ես զկնի սոցա, խորտակեսցուք զսոսա։ Ես արարին այնպէս, եւ պաշարեցին զզօրսն Թորոսին ի յառաջոյ, եւ զկնի, եւ սկսան կոտորել, եւ զԹորոս սպանին, եւ միայն հազար չորեքհարիւր արք գերծեալ ի նոցանէ անկան ի Չաւնդուր, եւ մնացեալքն ամենեքեան անկան անդ։
    Ահա զայպիսի մեծ անօրէնութիւն գործեաց Ֆրանգիւլն, եւ ոչ այսչափ միայն, այլ եւ առաւել հաճոյանալոյ վասն Սուլթանին, և ցուցանելոյ հաւատարիմ զինքն, ուրացաւ նաեւ զհաւատն»։
    Պատմ․ Դաւիթ-բէկի եր․ 22, 23, 24։