Էջ:Arakel of Tabriz, History.djvu/34

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

էր Մելիքսեթին կաթողիկոս նշանակել, որին իր հետ էր պահում։ Իսկ [Մելիքսեթը] շահասեր[1] (շահին սիրող) էր ձևանում։ Սրապիոնը տեսնելով, որ շահը իրեն չընդունեց, ելավ Երևանից, գնաց Ջուղա, որ այնտեղից մեկնի իր տեղը։

Այդ օրերին չարիք մտորելու մեջ հանճարեղ Շահ-Աբասը կանչեց իր մոտ Դավիթ ու Մելիքսեթ կաթողիկոսներին, ու ասաց, «Թագավորները սովորություն ու կարգ ունեն, այդ նաև ձեզ է հայտնի, այս երկիրը առաջ պատկանում էր օսմանցիներին, իսկ այժմ մերն եղավ. այդպես էլ ամեն ինչք և ունեցվածք նրանցն էր, որ անտեր են մնացել, բայց պետք է լինեն արքունական, այսինքն՝ պետական ունեցվածք։ Արդ՝ ձեզ մոտ են գտնվում օսմանցիների շատ գանձեր. որոնք դուք նրանցից եք պարտք առել և պարտավոր եք վճարել առանց որևէ պատճառաբանության, քանզի պարտքեր են, և գանձերի վճարն էլ արքունի գանձարանին պետք է վճարվի, որովհետև օսմանցիների ունեցվածքն է։ Ինչպես որ նրանց երկիրը գրավեցինք, այնպես էլ նրանց բոլոր ունեցվածքը արքունական պետք է լինի։ Երբ դուք վճարեք արքունի գանձարանին, ես ձեզ դիվան-դատաստանով ազատության թուղթ կտամ, թե ես ստացա բոլոր այն գանձերը, որ սրանք պարտք էին, և ոչ ոք թող սրանց նկատմամբ պահանջող չլինի, որովհետև ինձ վճարել են»։

Այս կաթողիկոսները պարտքերի պատճառով փախան ու ապավինեցին շահին, որ գուցե շահը նրանց ազատի պարտատերերից, մինչդեռ շահն ինքը նրանց իր առջև բերելով` նրանցից պարտքերն է պահանջում։ Արդ` այս է օգնությունը շահի, որին ապավինեցին նրանք։ Եվ կաթողիկոսները հասկացան, որ չեն ազատվի նրա ձեռքից, քանզի իմացան նրա ագահությունը։ Կամա թե ակամա բոլոր պարտքերը վճարեցին Շահ-Աբասին, ումն էլ որ պարտ էին։ Այս պատճառով հիշվեց նաև Սրապիոն կաթողիկոսը, դրա համար շահը ասաց կաթողիկոսներին։ Ահա ես իմ ծառաներից այս ինչ անունով մեկին ուղարկում եմ այն կաթողիկոսի ետևից, դուք

34
  1. Պատմության 3-րդ տպագրության մեջ (Վաղարշապատ, 1896, էջ, 27) շահիսէվանը փակագծում բացատրված է՝ շահին սիրող, և ըստ այդմ թարգմանում ենք՝ շահասեր։