վանքը (ընդգրկում է իրար կից 2 եկեղեցի, մատուռ և արտաքին սրահ), Սբ Գևորգ եկեղեցին, Զույգ եկեղեցիները (բոլորն էլ՝ XIII դ.)։
Թումանյանը (ք.՝ 1995-ից) գտնվում է Երևանից 148 կմ հս.՝ Դեբեդի աջ ափին։ Բն. 1797 է (2010)։ Շրջակայքի հրակայուն կավային ապարների հիմքի վրա 1951-92-ին գործել է հրակայուն աղյուսի գործարանը։
Ունի հանրակրթական դպրոց և հայրենագիտական թանգարան։
Տարածքում է Քոբայրի վանական համալիրը (Քոբայրավանք, XII-XIII դդ.), որի կազմում են Մարիամաշեն միանավ (1171), գլխավոր (XII-XIII դդ., երկուսն էլ՝ միանավ, թաղածածկ) և XIII դ-ի թաղածածկ եկեղեցիները։
Քոբայրավանքը XIII դ-ի կեսին վերածվել է քաղկեդոնիկ վանքի։ Հռչակված է իր բարձրարվեստ որմնանկարներով։
Շամլուղը (ք.՝ 1995-ից) գտնվում է Երևանից 196 կմ հս.՝ Դեբեդի ձախ ափին։ Քաղաքի շրջագծում են Վերին Ախթալա, Շամլուղ և Բենդիկ գյուղերը։ Բն. 800 է (2012)։ Հայտնի է պղնձի, արծաթի հանքավայրերով և համարվել է հանքաշահագործման կարևորագույն կենտրոններից Հարավային Կովկասում։ Բնակչությունը հիմնականում աշխատում է պղնձի հանքերում։ Զբաղվում են նաև այգեգործությամբ և անասնապահությամբ։
Գործում է հանրակրթական դպրոց։
Լոռու մարզի համայնքները և բնակչությունը (1.01.2011)
| Համայնքի անվանումը | Մշտական բնակչության թվաքանակը | Համայնքի անվանումը | Մշտական բնակչության թվաքանակը | Համայնքի անվանումը | Մշտական բնակչության թվաքանակը | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Վանաձոր | 104998 | 39 | Լեռնահովիտ | 1311 | 77 | Միխայելովկա | 661 |
| 2 | Ալավերդի | 16509 | 40 | Լեռնանցք | 1566 | 78 | Մղարթ | 525 |
| 3 | Ախթալա | 2399 | 41 | Լեռնապատ | 2279 | 79 | Յաղդան | 97 |
| 4 | Թումանյան | 1797 | 42 | Լեռնավան | 1552 | 80 | Նեղոց | 302 |
| 5 | Շամլուղ | 750 | 43 | Լերմոնտովո | 1013 | 81 | Նովոսելցովո | 186 |
| 6 | Սպիտակ | 15255 | 44 | Լոռի բերդ | 377 | 82 | Նորաշեն | 1157 |
| 7 | Ստեփանավան | 16184 | 45 | Լորուտ | 1075 | 83 | Նոր Խաչակապ | 603 |
| 8 | Տաշիր | 8667 | 46 | Լուսաղբյուր | 1216 | 84 | Շահումյան | 3005 |
| 9 | Ագարակ | 1190 | 47 | Խնկոյան | 298 | 85 | Շամուտ | 296 |
| 10 | Ազնվաձոր | 370 | 48 | Ծաթեր | 403 | 86 | Շենավան | 513 |
| 11 | Աթան | 241 | 49 | Ծաղկաբեր | 1342 | 87 | Շիրակամուտ | 2550 |
| 12 | Ահնիձոր | 173 | 50 | Ծաղկաշատ | 203 | 88 | Շնող | 3139 |
| 13 | Ամրակից | 530 | 51 | Կաթնաղբյուր | 987 | 89 | Չկալով | 186 |
| 14 | Այգեհատ | 215 | 52 | Կաթնաջուր | 2033 | 90 | Պաղաղբյուր | 153 |
| 15 | Անտառամուտ | 299 | 53 | Կաթնառատ | 1028 | 91 | Պետրովկա | 244 |
| 16 | Անտառաշեն | 280 | 54 | Կաճաճկուտ | 425 | 92 | Պրիվոլնոյե | 1048 |
| 17 | Ապավեն | 140 | 55 | Կարմիր Աղեկ | 160 | 93 | Պուշկինո | 249 |
| 18 | Արդվի | 240 | 56 | Կողես | 355 | 94 | Ջիլիզա | 103 |
| 19 | Արծնի | 289 | 57 | Կուրթան | 2252 | 95 | Ջրաշեն | 3756 |
| 20 | Արջուտ | 1433 | 58 | Հագվի | 501 | 96 | Սարալանջ | 168 |
| 21 | Արևածագ | 675 | 59 | Հալավար | 160 | 97 | Սարահարթ | 1485 |
| 22 | Արևաշող | 2799 | 60 | Հաղպատ | 767 | 98 | Սարամեջ | 1730 |
| 23 | Աքորի | 2987 | 61 | Հարթագյուղ | 1353 | 99 | Սարատովկա | 483 |
| 24 | Բազում | 965 | 62 | Հոբարձ | 824 | 100 | Սարչապետ | 2102 |
| 25 | Բլագոդարնոյե | 227 | 63 | Հովնանաձոր | 90 | 101 | Սվերդլով | 1072 |
| 26 | Բովաձոր | 286 | 64 | Ձյունաշող | 153 | 102 | Վահագնաձոր | 297 |
| 27 | Գարգառ | 1349 | 65 | Ձորագետ | 265 | 103 | Վահագնի | 975 |
| 28 | Գեղասար | 924 | 66 | Ձորագյուղ | 233 | 104 | Վարդաբլուր | 1379 |
| 29 | Գյուլագարակ | 2214 | 67 | Ձորամուտ | 296 | 105 | Ուռուտ | 1050 |
| 30 | Գոգարան | 1469 | 68 | Ղուրսալ | 534 | 106 | Ուրասար | 399 |
| 31 | Գուգարք | 7012 | 69 | Ճոճկան | 2138 | 107 | Փամբակ | 404 |
| 32 | Դաշտադեմ | 129 | 70 | Մարգահովիտ | 3824 | 108 | Քարաբերդ | 91 |
| 33 | Դարպաս | 1992 | 71 | Մարց | 639 | 109 | Քարաձոր | 505 |
| 34 | Դեբետ | 917 | 72 | Մեդովկա | 505 | 110 | Քարինջ | 622 |
| 35 | Դսեղ | 2221 | 73 | Մեծ Այրում | 986 | 111 | Քարկոփ | 418 |
| 36 | Եղեգնուտ | 875 | 74 | Մեծավան | 5692 | 112 | Օձուն | 5812 |
| 37 | Թեղուտ | 769 | 75 | Մեծ Պարնի | 2060 | 113 | Ֆիոլետովո | 1403 |
| 38 | Լեջան | 1083 | 76 | Մեղվահովիտ | 275 |
