Էջ:Artcakh history.pdf/43

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է
ՀՆԱԳՈՒՅՆ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ

Հայկական լեռնաշխարհի տարբեր հատվածներում, այդ թվում Արցախում և Ուտիքում ապրող հայախոս ցեղերը ժամանակի ընթացքում ստեղծել են հարուստ և բազմաբնույթ հայկական մշակույթ։

Հարկ է նշել, որ դրանք պատշաճ ուսումնասիրության չեն ենթարկվել։ Մանավանդ խորհրդային իշխանության տարիներին, Հայոց Արևելից նահանգները հայ գիտնականների համար արգելված գոտի է եղել։ Եվ այնուհանդերձ, կատարված մասնակի պեղումնե­րի, ինչպես նաև հայ ու օտար հեղինակների թողած ժլատ տեղեկու­թյունների շնորհիվ մենք գաղափար ենք կազմում հնագույն մշակույթի զարգացման փուլերի, առանձնահատկությունների, վերելք­ների և վայրէջքների մասին։

Հայտնաբերված նյութերն ու կացարան քարանձավները անգ­նահատելի նշանակություն ունեն Արցախում մարդու վաղ բնա­կության և նախամարդու տարաբնակեցման կարևոր հարցերի լուծման համար։ Հայտնաբերված կացարան քարանձավներից յուրատեսակ հետաքրքրություն է ներկայացնում Շուշիի մոտակայքում գտնվող և Հադրութի Թաղլար, մանավանդ Ազոխ գյուղի մոտ գտնվող բազմաշերտ ու ընդարձակ քարանձավը, որի երկարությունը հասնում է 200 մետրի։ Այս տեղբացվել են մշակութային տասը շերտեր։ Հայտնաբերվել են նա­խամարդու կենցաղային իրեր, աշխատանքային քարե գործիքներ, որոնք ունեն շուրջ 150000-200000 տարվա վաղեմություն։

Ցավոք, այդ նյութերի զգալի մասը ադրբեջանական հրատարակություններում ջանում են ապացուցել, թե ադրբեջանցիները ինչ-որ