ԲԵՐՍԱՅԻ ԱՌԱՔԵԼԸ
I
1870 թվականի աշնան մեջ քաղցր եղանակներ էին։ Երկրամշակը յուր աշխատության պտուղն էր հնձում, բերքն ու բարիքն էր տուն կրում, ձմեռվա պաշարը դիզում և պատրաստվում բքաբեր ձմռան։ Այգեկութի առատ հնձից ուրախացած` մշակը կայտառանում էր` շիրան ու պտուղները իշով ու ձիով տուն կրելով։ Մի օր, իրիկնադեմին, վերշալույսի ժամանակ մի դեռահաս երիտասարդ բարձրանում էր Էշկինարի ձորից դեպի Արդանուչի բերդը։ Մռայլ էր երիտասարդի դեմքը և կարծես չէր ուզում աչքերը շուրջն ածել ու դիտել բարեզեղուն այգեստաններն ու անդաստանները, որոնք իրենց գեղեցիկ տեսարաններով, գույնզգույն պտուղներով և անուշահոտ բուրումներով գրավում էին անցորդի սիրտը։ Նա անդադար հառաչում էր և ոլոր֊մոլոր, համընթաց քավլերով բարձրանում այդ դիք դարիվերը։ Վերջապես նա Ծայգի դռնից մտավ բերդը և անմիջապես ուղղվեց իրենց տան կողմը։ Ներս մտավ առանց բարևելու և երբ երիտասարդը տատանվեց նստելիս, նրա մայրը որդու մոլորված շարժումները նկատելով ասաց.
— Առաքե՛լ, որդի՛, որտե՞ղ էիր մինչև հիմի։
— Քիչ լաղուտ գնեցի,— ասաց կակաղելով երիտասարդը և ավելացրեց.— էշկինարից եմ գալիս։ Ապսպրեցի, որ քիչ կորկոտցու և բլղուրցու ճերմակ հատիկ ուղարկեն տուն։
— Դադրել ես, որդի, նստի՛ր, ոտքերդ տարածի՛ր, քիչ հանգստացիր։