Նույնր պետք է ասել «Պտույտ մը Պոլսո թաղերու մեջ» նշանավոր երկի մասին: Ինչպես «Ազգային ջոջերը», այնպես էլ Պոլսի թաղերի նկարագրությունը Պարոնյանին զբաղեցրել է դեռևս «Թատրոնի» հրատարակման տարիներից: Նա «Թատրոնի» 1874—1875 թվականների համարներում թողել է մեզ հայտնի գրեթե բոլոր թաղերի նկարագրությունները: Հետագայում, արդեն 1880 թվականին նորից Է անդրադարձել այդ նյութին, գրեթե հաշվի չառնելով նախորդ տարիներին իր գրածները:
Այսպիսով, վերոհիշյալ երկերը գիտական հրատարակության մեջ
կմտնեն նորահայտ տարբերակներով:
«Թատրոնի» էջերում մինչև այժմ մնացել է նաև Պարոնյանի մի այլ՝
ծավալուն ստեղծազործությունը՝ «Հին աշխարհին Խաչիկը, նոր աշխարհին Գարիկը» վերնագրով, որից հատվածներ էին միայն հայտնի բանասերներին այդ պարբերականի՝ Երևանում գտնվող համարներից:
Նկատելի չափով հարստացել են նաև Պարոնյանի քաղաքական սատիրայի համար բնորոշ «Կսմիթների» և «Հոսհոսի ձեռատետրի» նյութերւ: Հայտնի է, որ «Թատրոնում» սկսելով «Կսմիթները», Պարոնյանը
դրանք շարունակեց «Մասիսում», իսկ հետագայում «Փորձում»՝ «Հոսհոսի
ձեռատետրը» վերնագրով: Մինչև այժմ լույս տեսած ժողովածուներից դուրս
են մնացել «Կսմիթների» այն հատվածները, որոնք լույս են տեսել Մինաս
Գափամաճյանի «կույսում» և «Հոսհոսի ձեռատետրի» շարունակությունը,
որ Աբգար Հովհաննիսյանը հրատարակել Է «Արձագանքում»:
Բացի վերոհիշյալ ծավալուն ստեղծագործություններից, ներկա գիտական հրատարակության մեջ առաջին անգամ կզետեղվեն հարյուրից ավելի
այլ երկեր, այս բոլորը միասին գրեթե կկրկնապատկի նախորդ հրատարակության 11 հատորների ծավալը:
Հ. Պ արոնյանի երկերի գիտական հրատարակության գործը նկատելի
չափով դժվարանում Է նաև այն պատճառով, որ երգիծաբանի երկերի
ճնշող մեծամասնությունր լույս է տեսել օրը օրին պարբերական մամուլում՝ ծածկանուններով կամ անստորագիր։ Հեղինակը հնարավորություն
չի ունեցել դրանք մշակելու, ակնհայտնի վրիպումներն ուղղելու։ Առհասարակ նա առանձին գրքերով հրատարակել է միայն մի քանի աշխատություն:
Հատուկ ուշադրություն է դարձվել, որպեսզի ներկա գիտական հրատարակության մեջ տեղ չգտնեն Պարոնյանի գրչին չպատկանող երկեր:
⁂
Հ. Պ արոնյանի երկերի ժողովածուի գիտական հրատարակությունը պատրաստելիս կիրառված են տեքստաբանական հետևյալ սկզբունքները.
1. Որպես արևմտահայ լեզվի յուրահատկություն, պահպանված են
կը-երը (օր. կը դնե, կը լմնցնե, կը հագցվի), ինչպես նաև «ը»-երը բառամիջում (օր. պտըտիլ, ավըրվիլ և այլն):