ՍԱՄԱԹԻԱ
1. «Հայկական Ընկերություն»—Հիմնադրվել է 1862 թվականի մարտ 1-ին Սամաթիայում. նպատակն էր՝ «...ազգային ընկերական կենտրոն մը կազմելու և զանազան ձեռնարկությանց արդյամրը բարեգործություններ ընելու...»։
2. «Սենին կիպի մանինիլեր տեֆթերիմտե... պինի վար»—Քեզ նման մանի
երգողներ իմ տետրակում հազարով կան:
3. Թուրքերեն երգ, բառացի՝ «Տամ ամա՜ն, ամա՜ն, ինձ ուտում է»:
4. «Պիր կյուզելե մայիլ օլտում եեր պենի...»— Մի գեղեցիկով սքանչացա, ինձ ուտում է։
5. «Եեր պենի... իշերիմե պիր քուրա տյուշմյուշ կենե կյունտյուզ...»—
Ուտում է ինձ... Սրտումս մի որդ է ընկել, գիշեր ցերեկ... (ուտում
է ինձ):
6. «Պիզ վերելիմ փարալարը եեսին թաղական»—Փողերը մենք տանք, թաղականն ուտի:
7. «...Վայ կեշմիշի քընալը»—Հայհոյանք, բառացի նշանակում է անցյալը
հինայած, ներկված, այսինքն՝ արատավորված:
8. «Պարզասիրազ ընկերություն»—«Պարզասեր հայուհյաց ընկերություն».
նպատակն էր հայուհիների մեջ տարածել պարզասիրություն, «...ջընջել հայ ազգի իգական սեռի մեջեն նորասիրության ազգակործան
մոլությունը» և «օգնել ազգային բարոյական հառաջադիմության»:
ԳՈԻԶԿՈԻՆՃՈԻՔ
1. Այսինքն, հետևում էին մանկավարժ Անի լեզվի ուսուցման դյուրուսույց եղանակին:
2. Անցյալ դարի 80-ական թվականների ազգային հուզող, տագնապալից
հարցերից էր Երուսաղեմի ս. Հակոբա վանքի մեծ պարտքը, մոտավորապես 40.000 ոսկի: Այս առթիվ, 1879 թվականին Պոլսում կազմվում է «Պարտուց բարձման» հատուկ հանձնաժողով, որը հանգանակություններով մարելու էր պարտքը: Հանձնաժողովի աշխատանքներն ապարդյուն են անցնում: Իզմիրցի մեծահարուստ Հովհ. Սպարթալյանը առաջարկում է իր մասնակցությամբ, ինը հարուստներով
փակել պարտքը, յուրաքանչյուրը 4000 ոսկի մուծելու պայմանով:
Այս փորձը ևս անարձագանք է մնում: Ի վերջո, Ազգային ժողովը
որոշում է կառավարության միջամտությամբ, հայերի զինվորական
