ԿԹ. Մի բեկոր Եվրոմիություն
հայ-թուրքական սահմանին
Հայկական հարցի տարածքային բաղադրիչի լուծման մեծագույն դժվարությունը, պատմական Հայաստանում հայության լիովին բացակայությամբ հանդերձ, 6.5 մլն քրդերի և թուրքերի առկայությունն է «վիլսոնյան Հայաստանում»: Ակնհայտ է, որ ապագայում ինչպիսի լուծում էլ ստանա Հայկական հարցը, այդ մարդիկ շարունակելու են ապրել վերոհիշյալ տարածքում: Այսինքն, այդ տարածքի վրա ՀՀ ինքնիշխանության ուղղակի և անվերապահ հաստատումը (ինչը ժողովուրդն առօրյա լեզվում ասում է «հողերի միացում Հայաստանին») կարող է խաթարել Հայաստանի հայկական էությունը և համապետական առաջին իսկ ընտրության ժամանակ վերջ դնել նրա՝ որպես ազգային պետության, գոյությանը: ՀՀ-ում ներկայումս ուղիղ 2 անգամ ավելի քիչ մարդ է ապրում, այսինքն՝ քվե ունեցող կա, քան «վիլսոնյան Հայաստանում»: Ցեղասպանությունը, պատերազմներն ու հայրենի իշխանությունների ապիկար կառավարումն իրենց գործն արել են:
Ուստի անհրաժեշտ է միջազգային իրավունքի շրջանակում գտնել վերոհիշյալ տարածքի վրա ՀՀ de jure իրավատիրությունը և Թուրքիայի de facto տիրապետումը համադրելու այնպիսի ձև, երբ Հայաստանը կվերականգնի իր իրավունքների զգալի մասը «վիլսոնյան Հայաստանում», սակայն զերծ կմնա իր քաղաքական ճակատագիրը քրդերի և թուրքերի ձեռքը հանձնելուց: Միևնույն ժամանակ, որպեսզի լուծումն իրականանալի լինի, անհրաժեշտ է, որ գետնի վրա շատ բան չփոխվի: Այսինքն, անհրաժեշտ է, որ հարցի լուծման ձևը Թուրքիայի համար լինի արժանապատիվ ելք ստեղծված իրավիճակից և ոչ թե՝ վերակացուի մտրակի տակ արվող քայլ:
Հնարավոր լուծումներից մեկը տարածքային վարձակալության ուղին է: (Ավելի դյուրամարս լինելու համար այդ ծրագիրը կարող է