որոնք կայացել են կամ կարող են կայանալ Թուրքիայի և
սահմանակից երկրներից որևէ մեկի միջև»:
Պետք է ուշադրություն դարձնել այն կարևոր հանգամանքի վրա,
որ 16-րդ հոդվածի 2-րդ պարբերությունը խոսում է սահմանները
հստակեցնող ոչ թե պայմանագրի կամ համաձայնագրի, այլ
«հատուկ պայմանավորվածությունների» (special arrangements)
մասին, որոնց թվին է պատկանում նաև իրավարար վճիռը:
Այսպիսով, Լոզանի պայմանագրի 16-րդ հոդվածը վերահաստատել է
Սևրի պայմանագրի 90-րդ հոդվածի Թուրքիայի հրաժարումը
բոլոր այն տարածքներից, որոնք Վուդրո Վիլսոնի իրավարար
վճռով փոխանցվել էին Հայաստանի Հանրապետությանը:
Ամփոփելով վերոշարադրյալը՝ կարելի է անել հետևյալ
եզրակացությունները.
- Սևրի և Լոզանի պայմանագրերը իրավական երկու տարբեր
փաստաթղթեր են:
- Լոզանի պայմանագիրն իրավասու չէր և չեղյալ չի
հայտարարել Սևրի պայմանագիրը:
- Լոզանի պայմանագիրը, հիմնական օրենքի կարգավիճակով,
ամրագրել է ոչ մուսուլման փոքրամասնությունների իրավունքները:
- Լոզանի պայմանագիրը վերահաստատել է Թուրքիայի հրաժարումը
իրավարար վճռով Հայաստանի Հանրապետությանը փոխանցված
տարածքների տիտղոսից և իրավունքից:
Հղումներ և ծանոթագրություն
1. Hudson G.F. Turkey, Greece and the Eastern Mediterranean. Oxford, 1939, p. 16.
2. Բրիտանական կայսրություն, Ֆրանսիա, Իտալիա և Ճապոնիա:
3. Հայաստան, Բելգիա, Հունաստան, Լեհաստան, Պորտուգալիա, Ռումինիա, ՍերբԽորվաթ-Սլովենական պետություն, Չեխոսլովակիա և Հեջազ (ներկայումս՝
Սաուդյան Արաբիա) (վերջինս չի ստորագրել պայմանագիրը):
4. Բրիտանական կայսրություն, Ֆրանսիա, Իտալիա, Ճապոնիա, Հունաստան,
Ռումինիա, Սերբ-Խորվաթ-Սլովենական պետություն (վերջինս չի ստորագրել
պայմանագիրը):
5. Armed Conflict. In: Encyclopedia of Public International Law. Amsterdam, 1992, v. I, p. 250.
6. Vienna Convention (1969), Article 34. “A treaty does not create either obligations or rights for a third State without its consent”.
7. Vienna Convention (1969), Article 41. “Two or more of the parties to a multilateral treaty may conclude an agreement to modify the treaty as between themselves alone if: (b) the modification in question is not prohibited by the treaty and: (b) (i) does not affect the enjoyment by the other parties of their rights under the treaty or the performance of their obligations”.
8. Արձանագրությունը ստորագրած մյուս երկրներն էին՝ Ավստրո-Հունգարիա,
Ֆրանսիա, Գերմանիա, Մեծ Բրիտանիա, Իտալիա և Ռուսաստան: