կիցք լիցուք այնոցիկ գառնապէս զմեզն ողբային. զի և դու իբրև լուիցես՝ ոչ սակաւ արտառուս հեղոլցուտ ի վերայ ազգին թշուտռութեան» (էջ 77. Գ. յեդ. սկիզբը)։ Այսպես ուրեմն, Եղիշեն, իր վկայությամբ, ապրել է իր պատմած եղելությունների ժամանակ և շատ բան իր աչքով տեսել է։ Մենք ոչ մի աներկբա հիմք չունինք այդ վկայությանը չհավատալու։ «Ժամանակի խնդիրը» ֊ Երբ բանասերները ֊րդ դարի վերջին տասնամյակից սկսեցին ելևելել հին հայ գրողներին իրեենց ժամանակից ու տեղից խախտելու համար, Եղիշեն ևս ենթարկվեց հարձակումների։ Գրվեվին ու պպվեցին բավական բաներ, որոնցով «կեղծիք» համարեցին այն, որ Եղիշեն իրեն ականատես է համարում։ Պնդեցին, թե Եղիշեի գրած «Վարդանանց պատմությունը Փարպեցու պատմության վրայեն շինված՝ հատկապես հանապաղ ընթերցումի համար դիցազներգություն մ'է պատմական։ Գրության ժամանակամիջոցն է Փարպեցիեն գրեթե անմիջապես հետո 510֊56Օ։» Փաստարկումները, սակայն այնքան վերիվերո, վարկպարազի են, որ դրանց մասին չարժե խոսել այստեղ, բացի հետըյալ երկուսից։ Վաղուց նկատված էր, որ Եղիշեն իր «Պատմության» ինչպես և «Միանձանց ճառի» նկարագրական մասրի մեջ ազդված է Փիլոնի թարգմանություններից։Եվ որովհետև Փիլոնի թարգմանություններն էլ տեղահան անելով գրել էին 6֊րդ դարի մեջ, հետևաբար Եղիշեն էլ, ոճական նմանությունների պատճառով տարվում էր 6-րդ դար։ Բայց Տիմոթևոս Կուղի «հակաճառություն», թարգմանության երևան գալով՝ Փիլոնի և նրա խմբի այյ հունական թարգմանությունները » գնում են 5-րղ դարի երկրորդ կեդում 480-484 թվականից աոաջ։ Արդ՝ Եղիշեն «Վառն հայոց պատերազմին» աշխատության վերջում, խոսելով ընդաևձակված հայ նախարարների մասին, գրում է, թե Պերազ արքան «ինքնին հինգերորդ ամին ղրտղմաք նոըա անղրէն ղկեանո շնորէեաք, ե այ,.քն աո յոյոն խոո—րալ՝ յա» վեքերորղ միանգամայն արձակել կենոք ե պաաոլով,, Եվ անմիքապեո կքում է. •Բայր ի աեղի այոր ինձ ղարէեա,ղա1պիաիւ (Էք 800 ե Հա.), Այղ վեքարերում է նախարարների արձակմանը, որի /..» Պաամաօրօ, աո.–,., է, քայք շի գրեր Գերողի վեքերորղ աարին էամապաաաոխան է 46*1*66 թվականին, երբ ա,ձակվ.լմ ե էայաոաան են վե^ղաոռւմ ոաաաոաոոե,.. իոչ– պեո է աղորդում է նաև Ղ-ղ-ր Փաբպեքին, գրելով թե նրանք էեկեալ ի աունո իւբա– ք-նշիւր յամի վեքերորղի թաղալո,ոլթեանն Պերողի. (էք 8*0). Եղիշեին, ոլրե», եանոթ է 46*1*61 թ– կաաարվաձ եղելությունը. Կնշանակի՝ նա Պատմության այղղլոլխը գրել վեր– քարբել է այղ թվականիք էեաո, գոլըե ե մի երկու աաոնյակ տարի հետո, եք, Փիլոնը թարգմանված պիաի Հներ. Երկք-րգ էիմԱ էեաեյաքն է. Եղիշեն պատմում է, թե մարզպան Վ-ո-կը ողրեաք էբովաք—կ ե աշխարհին՜8ունաք, րոլրանեչով ն.,ա այլ ընղ այլոյ ոաոլթեամբ, աո այր մի, Վաոակ ան.լն էր, յայնք Մամիկոնենիք՝ կան ի եաոայութեան Ցոլնաք. Ել… ,յն .պարապետ էրոաորին Հայ.,, ե հալաաարիմ ղորաքն ■յք* • Կ Պ~*աթր+ անՓվական, տապ ««Ա*–»*–» քի– Գաէրթ, այոինքն Աաապիքք. րթեֆ ոկղքԱ նէզճ» ա%աձ» զատեի. է–ք*Հ » նել, ինչպե. վարվել են հեշաոլթյամ, Ոէղիշե, Հ. ուոոլ»., էք 08 է էան. 5,.լ,ե.երյ.նք), 9* է" Եղիշե անոլնըոկեղեանուն, է Խա,ղ Պատմությունը ոկղրնապե. ,անանուն, է եղել,
- հէ •երկար մամանակ անանուն »ա,ե,,, Ծմեն ձեոաղրի վերնագրիր էէ հ֊ք՚Պ է. –ք֊
աաՊքՊի **•(■* ըեկեեւ –կգրի անունը, րարի այղ* •Եղիշէ, անունն .֊41– ք.ղ ձե֊ողիինեքի մայր ձեոագիրը կարող է ավելի էին ւինել, քան լՕնձեարեար Ոքինակը,. ։ Գր. Տեր-Պողոոյան, էԵղիշեի Պատմության աղբյուրը,, ւէանքէո Օմոորեայ, 1806, էք 80, 68, 110. նույն էեղինակի .Նկատողություններ Եղիշեի Պատմության վերա¬ բերյալ,, ւՀանգ. Ամո^ 1806, էք 180, 168, 187, 808. 1008, էք 810 ե <–է.ւ Գ ր. Կալաթ յան, էՆ-մակ աո խմրաղրոլթյուն Եղիշեի աղբյուրների աոթիվ,. քՀանղ. Ամո, 1806, էք 118, Վեքէիշյաչ էողվաենեբի էեքքում՝ Վ արոտն հա քուն ի, էԽորէբղաեոլթիլնք Եղի,էի Պաամութեան վերայէ, Վենեաիկ 1800. ճ
- • I ՚
88Փ6, |ք 0»
