քրտինք, երբէք պանդխտութեան երես չէիք տեսնար։ Այսչափ խօսեց Հայրիկ, աչքեր սրբեց ու անցաւ։ Ես որովհետեւ փոքր ի շատէ կարդալ գիտէի, իրիկուն իմ ընկերներուս լաւ կերպով հասկցուցի Հայրիկին խօսած բանին միտք։
Ճշմարիտ է, Թոռնիկ, ես փորձով հասկցայ, եթէ մեք ամենայն հոգւով ու սրտով աշխատենք մշակել մեր հողերն՝ կապրենք եւ երբէք չենք տեսնար պանդխտութեան երես։ Ինչպէս վեր խօսեցայ, քանիցս անգամ Պօլիս գնացի դարձայ. առատ առատ ստակ բերի, բայց գիտես թէ՝ այդ Ստամպօլէն շահած դրամին մէջ խէր պէրէքէթ չը կար, կը տեսնայի որ մէկ երկու տարուան մէջ կըսպառէր, աշնան աղբիւրներու պէս շուտով կը ցամքէր։ Ափս՜ս, երիտասարդ ծաղիկ կեանքս պանդխտութեան խորշակով թոռմեցաւ, անագան խելքս գլուխս եկաւ։ Վերջին անգամ երբ դարձայ Պօլսէն. արդէն միտքս դրած էի, որ առաջին անգամ Արճակու վանից Ս. Աստուածածնայ տաճարին ուխտ երթամ, մոմ, խունկ, կանթեղին ձէթ պատրաստեցի ու գնացի, մտայ Տաճար, գլուխս բացի, սեղանին առաջ ծունկի վերայ եկայ, աղօթք արի, սիրտս փլալ ու շատ լացի. կանչեցի Տիրամայր Աստուածածին, գործիս յաջողոլթիւն խնդրեցի, Քրիստոսի խաչի սեղանին առաջ ուխտեցի, որ այլ եւս չը հեռանամ գեղէն, չթողում տուն ու տեղս, արտերս ու դաշտերս։
Ուրախ սրտով ելայ տաճարէն, մի քաջալերութիւն եկաւ Վրաս, ես այն վայրկենէն հաւատացի որ Տիրամայր իմ մուրատ պիտի տայ, եւ Քրիստոս իմ բան պիտի յաջողէ։ Իսկոյն Պօլսէն բերածս դրամով երկու գոմէշ եւ վեց հատ եզ գնեցի, գութան ամբողջ գործիքներով սարքեցի, հանի չուխայ լաթեր, հագայ շալէ շալվար, վերցուցի գլխէյս մեծ պուխով ալ ֆէս, դրի շինականի թախսէ քօլօզ, հանի ոտքիս ճըռվռուն կօնդօռան, հագայ շարուխ եւ կքեցի թելեր՝ մատանի մի եւս ունէի, էն էլ հանի մատնէս, լաթերուն հետ դրի սնդուկն. ասի պահեմ Թոռնիկիս փեսայութեանն։ Այս ամէն անելէն յետոյ երկու երեք մշակ եւս վարձեցի, առի խարազան, ձգեցի Եւրոպական պաստօն, գնացի գաղտ սկսեցի գութան եւ վարուցան, էն օրէն մինչեւ էսօր էլ ես պանդխտութեան երես չը տեսայ։
Այսպէս, Թոռնիկ հոգւով մարմնով հողագործութեան տուի զիս, վարեցի՝ ցանեցի, եւ Աստուած շատ հաց տուաւ, երբէք հաքի կարօտ չի մնացի։ Մեր տուն մի հին նահապետական տուն է.
