Էջ:Petros Duryan, Collected works, vol. 1 (Պետրոս Դուրյան, Երկերի ժողովածու, հատոր 1-ին).djvu/5

ԻՆՍՏԻՏՈԻՏԻ ԿՈՂՄԻՑ

Պետրոս Դուրյանը ամենից շատ հրատարակված հայ գրողներից է: Բավական է ասել, որ սկսած 1872-ից աշխարհի այլևայլ քաղաքներում տպագրված գրողի ժողովածուների թիվն անցնում է երկու տասնյակից: Քիչ ջանքեր չեն գործադրվել նրա ստեղծացործությունների հավաքման ու ճշգրտման ուղղությամբ: Պետք է հիշատակել ուսուցիչ Բարսեղ էքսերճյանին, որ 1893-ին Կ. Պոլսում հրատարակած «Տաղք, թատրերգությունք, նամականի, դամբանական» ժողովածուի բանաստեղծությունների տեքստում կատարեց բնագրային բազմաթիվ ուղղումներ, ակադեմիկոս Հրաչյա Աճառյանին, որի կազմած և խմբագրած «Երկեր»-ը (Երևան, 1947) ցարդ լույս տեսած բոլոր հրատարակություններից ամենաամբողջականն է:

Ժամանակին Պ. Դուրյանի ստեղծագործությունները և առաջին հերթին տաղերը աղավաղվել են: Հայ մշակույթի մեծ երախտավոր Արշակ Չոպանյանը քանիցս հրապարակորեն դիմել է Երուսաղեմի Ս. Հակոբյան վանքի (1921-ից այստեղ են պահվում գրողի ինքնագրերը) միաբաններին` Պ. Դուրյանի երկերի «քննական խնամյալ» հրատարակությունն իրագործելու խնդրանքով: «Անհրաժեշտ է օր առաջ, այլևս վերջ դնելով բոլոր հապաղմանց, որ աններելի են, ի լույս ընծայել Պետրոս Դուրյանի գործերու ամբողջական հավաքածուն, որ տարիներե ի վեր իր երևմանը կսպասե»,— գրել է Ա. Չոպանյանը` այդպիսի հրատարակության բացակայությունը իրավացիորեն համարելով «աններելի ապերախտություն» պաշտելի հեղինակի «սուրբ հիշատակին հանդեպ»¹:

Եվ ահա 1967-ին և 1968-ին Երուսաղեմում Արա Գալայճյանը լույս ընծայեց Դուրյանի տաղերի և նամակների նոր ժողովածուները: Սրանք քննական հրատարակություններ են: Կազմողը 1872-ի ժողովածուի տաղերի և

^[1]

1. «Անահիտ,» հանդես, Փարիզ, 1947, թիվ 2, էջ 58 և 59։