Էջ:Raffi, Collected works, vol. 10 (Րաֆֆի, Երկերի ժողովածու, հատոր 10-րդ).djvu/202

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

Ալլահվերդուն մի հնարքով կբռնի և իր ձեռքը կտա, նրան ամբողջ Խաչեն գավառի վրա մելիք կկարգեր:

Միրզա-խանը, հրապուրված խանի խոստմունքներից, դիմեց Մելիք-Ալլահվերդու մոտ, հայտնեց նրան, թե իրան հայտնի է, որ Փանահ-խանը ավելի մեծ պատրաստություներով հարձակվելու է նրա վրա և թե նրա սեփական ամրոցը այնքան հուսալի մի տեղ չէ, որի մեջ կարելի լինի պաշտպանվել թշնամու այս անգամվա ահագին զորության դեմ և խորուրդ տվեց ամրանալ Կաչաղակաբերդի մեջ, որը անառիկ և անմատչելի դիրք ուներ: Որպես ստորադրյալ և պաշտոնյա, Միրզա-խանը առաջարկեց իր պատրաստականությունը ամեն կերպով օգնելու իշխանին, ավելացնելով, թե ինքը արդեն պատրաստած ունի Կաչաղակբերդի մեջ մի քանի ամիսների համար պաշար, որ նա կարող է ապահով կերպով պաշտպանվել թշնամու դեմ, եթե այդ բերդը պաշտպանված կլինի: Նա իշխանին հրավիրեց իր տունը, որ այնտեղից միասին գնան Կաչաղակաբերդը, որը շատ հեռու չէ Խնզիրիստանից: Բայց նույն գիշերը ընթրիքի ժամանակ դավաճանը սենյակից դուրս եկավ և իր հետևից կողպեց դուռը, իշխանին այնտեղ մենակ թողնելով: Այդ միջոցին Փանահ-խանի և Մելիք-Շահնազարի մարդիկը, որ առաջուց պահված էին նրա տան մեջ, վրա հասան և կալանավորեցին իշխանին: Փանահ-խանը նրան տվեց դահիճների ձեռքը և գլխատեցին, նրա ամբողջ ընտանիքը կոտորել տվեց: Այդ ժամանակ Մելիք-Շահնազարը սպանել տվեց իր եղբորորդի փոքրիկ Սայի բեկին, որ նույն ընտանիքի մեջ պահված էր: Եղեռնագործը իր եղբոր այրան մեջ շաղախված ձեռքերը թաթախեց դժբախտ զավակի այրան մեջ…

Փանահ-խանը կատարեց իր խոստմունքը. դավաճան Միրզա-խանին կարգեց Խաչենի վրա մելիք (1755) և այն օրից Հասան-Ջալալյան իշխանների տիրապետությունը համարյա թե ընկավ: Թե ինքը Մելիք-Միրզախանը և թե նրա ժառանգները (Մելիք-Ալլահվերդին[1] և Մելիք-Ղահրամանը) հավատարմությամբ ծառայեցին Շուշիի խանեին և կտրվելով հայոց մելիքների դաշնակությունից, անթիվ վնասներ հասցրին Ղարաբաղի հայոց իշխաններին:

Եվ այսպես Ղարաբաղի հինգ մելիքություններից երկուսը, Վարանդան և Խաչենը, անցան Փանահ-խանի կողմը:

  1. Այդ Մելիք-Ալլահվերդուն պետք չէ շփոթել Հասան-Ջալալյան Մելիք-Ալլահվերդու հետ: