Էջ:Raffi, Collected works, vol. 10 (Րաֆֆի, Երկերի ժողովածու, հատոր 10-րդ).djvu/234

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

իրանց հպատակների կրկին տիրեն: Եվ իրավ, նրանց խոստացան տալ չորս հազար զինվորներ իշ. Օրբելյանիի հրամանատարության ներքո:

Բայց միևնույն ժամանակ (1787) ծագեց ռուսաց երկրորդ պատերազմը օսմանցիների հետ. գեներալ Բուրնաշովը անսպասելի հրաման ստացավ, որ իր գունդերով վերադառնա Ռուսասնան: Այդ պատճառով Բուրնաշովը և Հերակլը չկարողացան կատարել իրանց խոստմունքը:

Հերակլը ռուսաց զորցերի հետ գնաց Թիֆլիս, իսկ Մելից-Մեջլումը և Մելից-Աբովը, զրկված օգնությունից, գնացին նրա հետ այդ տեսնելով, Իբրահիմ- խանը ավելի վստահություն ստացավ. ավելի կատաղի դարձավ: Մինչև այսօր նա երկյուղ ուներ ռուսներից, բայց ռուսները հայտնեցավ և երազի նման դարձյալ աներևութացան: Այնուհետև այլևս ի՞նչը կարող էր նրա զսպել: Մելիքների միաբանությունը քայքայված էր. հայոց կաթողիկոսն անգամ նրա ձեռքում մի անարգ գործիք էր դարձել իր հայրենիքի կործանման համար: Մնացել էին երկու մելիքներ միայն,- Աբովը և Մեջլումը- ճշմարիտ հայրենասերներ, պատվի և զգացմունքի տեր տղամարդիկ, - դրանք ևս օտարների դռներում օգնություն էին մուրում,- այն մարդիկը, որոնց զորությունից սարսափում թր Իբրահիմ-խանը:

Իբրահիմ-խանը, երբ լսեց, որ երկու մելիքները ռուսաց զորքերի հետ գնացել են Թիֆլիս, Մելիք-Մեջլումի մորը և Մելիք-Աբովի ընտանիցից մի քանի հոգի բռնել տվեց, և բերելով Շուշի բերդը, այնտեղ պահեց իբրև պատանդ: Հետո Մելիք-Մեջլումի երկիրը կողոպտեց, ավերակ դարձրեց. նրա տեղը կարգեց Գյուլ-Յաթաղ գյուղի Ռուստամ-բեկին[1], որը խանի սիրելի Իսրայել կաթողիկոսի քրոջ ամուսինն էր: Մելից-Աբովի տեղը նույնպես ուրիշին կարգեց:

Իբրահամ-խանը այժմ հասավ իր նպատակին. նա իրան ամբողջ Ղարաբաղի տերն էր համարում: Այնտեղ մնացած մելիքները, թեև դեռևս վայելում էին իրանց վաղեմի արտոնությունները, բայց բացի Վարանդայի Մելիք-Շահնազարից, մյուսները խանի ստորադրյալներն էին համարվում:

  1. Այդ Ռուստամ-բեկը Միսայել-բեկը եղբայրն էր. մեր պատմության մեջ տեսանք, որ Միսայել-բեկը, կաշառված Իբրահիմ-խանից, կամենում էր Մելից-Մեջլումին սպանել, որ Ջրաբերդի մելիքությունը ինքն ստանա: Այժմ ստացավ նրա եղբայրը, անպատիվ հպատակություն խոստանալով մահմեդական խանին: