Էջ:Raffi, Collected works, vol. 1 (Րաֆֆի, Երկերի ժողովածու, հատոր 1-ին).djvu/255

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

Հուրի Խան-Դայան երկյուղածությամբ խաչակնքեց յուր երեսը, և ջերմեռանդությամբ աղոթում էր աստծուն, որ ազատե իրան այդ օրերի նեղություններից, որովհետև նա ստուգիվ հավատաում էր՝ թե աշխարհի վերջը հասել է։

— Էլ ի՞նչ մնաց պակաս,— խոսեց նա.— արդեն մարախից հետո սովը մեր աշխարհից չէ վերանում. սրածությունն Էլ վրա հասավ... իսկ սուտ մարգարեքը... ա՜խ այդ անիրավ մոլորեցուցիչները... մեր միջո՛ւմն են... մեր տներումն են բույն դրել, բա՛յց մենք չենք հասկանում։

Հուրի Խան-Դայայի վերջին խոսքերը պարոն Աշխարունու և նրա կողմնակիցների համար էին։

Ռուստամին խիստ վատ ներգործեց մի այդպիսի զրպարտություն:

— Հայոց ազդի անբախտ պատմությունը,— ասաց նա,— մեզ պատկերացնում է այդ ազգի կրոնամոլական թուլությունները... մի այդպիսի հանգամանքներին, երբ կոտորում՝ գերի էին վարում նրանց, միշտ կարծել են տալիս, թե ահա՝ հասել էր աշխարհիս վերջը... Բա՛յց, երբեք չեն մտածել իրանց սրով, իրանց քաջությամբ— պահպանել իրանց գլուխները...:

— Քաջությունը և սուրը ի՞նչ կարող են անել աստծո պատժին,— ասաց տեր Մարկոսը:

Ռուստամը ոչինչ չպատասխանեց, երեսը թեքեց դեպի պատը, և միևնույն ժամանակ արտասուքը հեղեղի նման սկսեց թափվել նրա լցված աչերից:

Հուրի Խան-Դայան և տեր Մարկոսը, զգալով հիվանդի խռովությունը, և թե իրանց ներկայությունը ծանր և անտանելի էր նրան, վեր կացան և դուրս գնացին:

Երեկո էր, հիվանդի սենյակի մեջ տիրում էր խորին խավար, բայց շուտով հսկայամարմին Խաչոն ներս բերավ ճրագը:

— Ի՞նչ լուր կա, Խաչո,— հարցրուց հիվանդը։

— Շատ ցավալի լուրեր,— պատասխանեց քաջասիրտ ծառան.— Ավղանա և Արավուլ սարերի մոտ եղած բոլոր հայերի գյուղորայքը ավերել են... և քառասուն ուղտի բեռ, հայի գլուխներով լիքը, սպանվածների գույքի և ոչխարների հետ՝ թշնամին տարավ դեպ Հախպակ...։

—Այդ մի նոր բան չէ հայերի կյանքում...— պատասխանեց հիվանդը դառն եղանակով։— Խա՛չո, հայերը սովորած են սև օրերի...։ Այլևս ի՞նչ լուր ունիք։