Էջ:Raffi, Collected works, vol. 4 (Րաֆֆի, Երկերի ժողովածու, հատոր 4-րդ).djvu/502

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

ճանկերով առնում էր գետնից, ցրվում էր իր գլխի վրա, լաց էր լինում, և դառն ձայնով եղանակում էր հիշյալ երգը։

— Այս այն տիկինն է,— ասաց Ասլանը,— որ գիշերը իր աղախնին ուղարկեց բեկի մոտ, խնդրելու, որ չասել տա այն երգերը, որոնք հարուցանում էին նրա մեջ տխուր զգացմունքներ։ Ամեն առավոտ, արևածագից առաջ, ես տեսնում եմ սրան, այսպես լաց է լինում, սովորեցնում է իր զավակին վրեժխնդիր լինել հոր մահվան համար։ Սովորեցնում է քաջ լինել...։ Այսպես կրթում է դյուցազնական մայրը իր որդուն, այսպես պատրաստում է նրան այն կյանքի համար, որ առանց սրի և արյունի կյանք չէ։

Մի առանձին զգացմունքով արտասանեց Ասլանը այս խոսքերը։ Րոպեական լռությունից հետո նա շարունակեց.

— Բայց ի՞նչ է սովորեցնում իր զավակին հայ մայրը։ Սովորեցնում է խոնարհ և համ բերող լինել... Եվ ստրկությունը ուսանում է որդին օրորոցի մեջ...։ «Խոնա՜րհ և համբերո՜ղ լինել»... գեղեցիկ խոսքեր են, քրիստոնեական ընկեր՝ հաշտության խոսքեր են։ Բայց մենք բոլորովին ուրիշ աշխարհում ենք ապրում, մեզ դեռևս պետք է հետևել այն օրենքին, որ ասում է՝ «ակն ընդ ական»։

Ասլանը լռիկ մեկն էր, բայց երբ նա սկսում էր խոսել, էլ խոսքերին վերջ չկար։

— Քուրդ կինը իր զավակներից գազաններ է զարգացնում,- ասաց նա․— բայց հայ կինը պատրաստում է գառներ։ Ի՞նչ համեմատություն կա այս երկուսի կենակցության մեջ. չէ՞ որ վերջիը պետք է զոհ գնա իր տկարությամբ առաջինի կատաղությանը։ Արդարև, ես ընդդեմ եմ վայրենության, բայց անձնապաշտպանությունը սուրբ է մարդու համար նույնքան, որքան արդար վրեժխնդրությունր։

Ասլանի խոսակցությունը ընդհատեց մի ծառա, որ ներս մտնելով ասաց, թե բեկը իր առանձնարանում կոչում է նրան։ Նա իսկույն վեր կացավ գնաց։ Ես մնացի մենակ։ Նույն միջոցին իշխանի աղջիկները ներս մտան, հավաքեցին մեր անկողինները: Նրանցից մեկը ջուր բերեց և սկսեց իր ձեռքով ածել, որ ես լվացվեմ։ Լեռների այս հարազատ կույսը մի սիրուն աղջիկ էր, և խիստ հրապուրիչ իր վայրենի գեղեցկությամբ։

— Քո անկողինը ես էի պատրաստել,— ասաց նա։— Դու հանգիստ քնեցի՞ր, լավ երագներ տեսա՞ր։

— Լավ երազներ տեսա։ Ես ամբողջ գիշերը խոսում էի մի աղջկա հետ, որը այնպես գեղեցիկ էր. որպես դու։