կարելի է տեսնել լեռնականների մեջ միայն։ Բարձրահասակ էր նա և թիկնավետ։ Փոքր-ինչ ցամաք, ջղային կազմվածքն արտահայտում էր հարուստ մարմնական զորություն։ Նա վատ չէր հագնված։ Երևում էր, որ նրա մայրը յուր բոլոր ունեցածն սպառել էր՝ որդուն, որքան կարելի է, վայելուչ կերպով ճանապարհ դնելու բախտի և առատության այն մայրաքաղաքը, որտեղից խեղճ կինը և յուր բախտավորությունն էր սպասում...
Արևը մայր մտնելու մոտ էր։ Պատանին դեռ, մի անշարժ արձանի նման, կանգնած էր։ Նրա ոտների մոտ, գետնի վրա, դրած էր ճանապարհորդական պարկը։
Շոգենավից դուրս եկած բազմությունը հետզհետե նոսրանում էր: Ոմանց քշում էին դեպի մաքսատուն, ոմանք, իրանց ճանապարհի պայուսակը ձեռքում բռնած, շտապում էին դեպի քաղաք, իսկ շատերը դեռ նստած էին իրանց իրեղենների մոտ, սպասում էին ընկերներին կամ բեռնակիրների։
Այդ միջոցին մաքսատան համալներից մեկը մոտեցավ պատանուն և թուրքերեն լեզվով հարցրեց․
— Ո՞ւնես մի բան տանել տալու։
Նրա հարցմունքը մի կատարյալ ծաղր էր դեպի պատանին, որ բացի ճանապարհորդական փոքրիկ պարկից, ուրիշ բան չուներ։ Նա ոչինչ չպատասխանեց։
Համալը երբ փորձված աչքով ոտքից ցգլուխ չափեց պատանուն, կարծես ինքը ևս փոշմանեց յուր արած հարցմունքից և շտապեց հեռանալ, բայց պատանին կանգնացրեց նրան, ասելով.
— Ի սեր աստուծո, ցույց տո՛ւր ինձ, ո՞ր կողմումն են կենում այդ քաղաքի մշակ մարդիկը։
— Մշակ մարդիկը,— կրկնեց ծերուհի համալը, սուր կերպով նայելով պատանու երեսին,— մշակ մարդիկը, որդի, քաղաքի ամեն կողմում կենում են։ Ո՞րտեղից ես։
— Մշեցի։
— Հասկացա... Եկել ես փարա՞ վաստակելու... Անունդ ի՞նչ է։
— Օհան։
— Մշու սուլթան սուրբ Օհանեսը քեզ պահապան,— բացականչեց համալը և մի առանձին կարոտով գրկեց յուր հայրենակցին։
Բարեսիրտ ծերունին այլևս երկար հարցուփորձի պետք չուներ։ Բավական էր, որ իմացավ, թե պատանին հայ է և մշեցի, իսկ մնացածը նա արդեն կարող էր հասկանալ... Նա գիտեր, թե
