Jump to content

Էջ:Raffi, Collected works, vol. 5 (Րաֆֆի, Երկերի ժողովածու, հատոր 5-րդ).djvu/252

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը հաստատված է

այս և այն պաշտոնակալին, թե ո՞րքան ռոճիկ եք ստանում։ Նա ռոճիկի մասին կամաչե խոսել, որովհետև շատ չնչին է, բայց առանց ամաչելու և մինչև անգամ պարծենալով կասե ձեզ, թե տարին այդքան «եկամուտ» ունեմ։ Բոլոր եկամուտները թխում են մթին աղբյուրներից, և այնքան սովորական են դարձել, որ ամեն մի մեծավոր, երբ պաշտոն է հանձնում իր ստորադրյալին, նրան կամ բոլորովին ռոճիկ չէ նշանակում, կամ եթե նշանակում է մի չնչին բան, բացարձակ ասում է նրան. «այդքանն ինձանից կստանաս, այդքան էլ եկամուտ կունենաս»։

— Ապա ո՞ւր են գնում պետության գանձարանից դուրս եկած ռոճիկները,— հարցրի ես։

— Խոշոր պաշտոնակալների գրպանը,— պատասխանեց Ասլանը,— իսկ մանր պաշտոնակալները բավականանում են միայն «եկամուտներով»։

— Դու կարծո՞ւմ ես, փաշան այդ ձին ուղարկելով շահի նպատակ է ունեցել։

— Ես այդ չեմ կարծում։ Եվրոպացիների հետ նրանք բոլորովին այլ կերպ են վարվում։ Նա այդ ձին ուղարկելով, կամեցել է կաշառել ինձ։ Եթե ես նրա քարտուղարին այն ոսկիները չտայի, նա ավելի ուրախ կլիներ։ Բայց ես չկամեցա նրան պարտական մնալ: Այստեղ մի տարի առաջ կա մի անգլիական գործակատար. փաշայից հաճախ ընծաներ էր ստանում, քուրդ ավազակապետները նրա կնոջ և երեխաների համար եղջերվի ձագեր և կենդանի կաքավներ էին ուղարկում, և նա քրդերի մասին շատ նպաստավոր գաղափար կազմեց, համարելով նրանց բարի և ազնիվ մարդիկ, և այնպես էլ հաղորդեց իր կառավարությանը։ Իսկ հայերը նրան կաքավներ չտարան և համարվեցան ագահ, ժլատ, հարստահարիչ հրեաներ։

Մեր խոսակցությունը ընդհատեց վարպետ Փանոսը, որ վերադարձավ քաղաքից։ Նա տարել էր մեր բեռները հանձնելու քարավանին։

— Շնորհավորում եմ,— ասաց նա ծիծաղելով,— գեղեցիկ ընծա եք ստացել։ Երևի, փաշան չէ կամեցել, որ դուք չարվադարի անշնորհք ձիով ճանապարհորդեիք։

— Փաշան այդ մասին շատ քաղաքավարի է, — պատասխանեց Ասլանը։— Ասացեք, ե՞րբ է դուրս գալիս քարավանը։

— Երեկոյան, արևը մտնելուց մի ժամ առաջ։