Մասնակից:Beko/ավազարկղ
| ← Կատեգորիա:Պայմանագրեր | ՊԱՅՄԱՆԱԳԻՐ ԿՆՔՎԱԾ ԹՈՒՐՔՄԵՆՉԱՅՈՒՄ |
10 փետրվարի, 1928թ.
Հանուն Ամենազոր Աստծո, Ամենապայծառափայլ, Ամենահզոր, Մեծն թագավոր և Ամենայն ռուսաց Ինքնակալ Նորին Կայսերական Մեծությունը և Նորին Մեծություն Պարսկական Փադիշահը հավասարապես մղված պատերազմի աղետավոր հետևանքներին վերջ դնելու, պատերազմ, որ միանգամայն հակառակ է իրենց փոխադարձ դիտավորություններին, և հաշտություն հաստատելու միջոցով երկու Պետությունների միջև նախկին բարիդրացիական և բարեկամական հարաբերությունները հաստատ հիմքի վրա վերականգնելու անկեղծ ցանկությամբ, հաշտություն, որն իր իսկ մեջ ամփփելով իրեն ամրության երաշխավորությունը, գալիք ժամանակներում, կկանխի անհամաձայնությունների և թյուրիմացությունների բոլոր պատճառները, սույն փրկարար գործը կատարելու համար իրենց Լիազորներ նշանակեցին. Նորին Մեծություն Ամենայն ռուսաց Կայսրը իր գեներալ-թիկնապահ, Կովկասի Առանձին կորպուսի Հրամանատար և այլն Իվան Պասկևիչին, և իր Իսկական Պետական Խորհրդական Ալեքսանդր Օբրեզկովին, իսկ Նորին Մեծություն Պարսկական Շահը` Նորին վսեմություն Աբբաս-Միրզային: Սույն լիազորները հանդիպելով Թուրքմենչայ գյուղում, իրենց տրված լիազորությունները ճանաչելով պատշաճ վիճակում և դրանք վախանակելուց հետո, որոշեցին և կնքեցին հետևյալ հոդվածները.
Հոդված 1. Նորին Մեծություն Ամենայն ռուսաց Կայսրի և Նորին Մեծություն Պարսկական Շահի, նրանց թագաժառանգների և հաջորդների, նրանց Տերությունների և երկու կողմերի հպատակների միջև հետ այսու առհավետ թագավորելու է խաղաղություն, բարեկամություն և կատարյալ համաձայնություն:
Հոդված 2. Նորին Մեծություն Ամենայն ռոաաց Կայսրը և Նորին Մեծություն Պարսկական Շահը հարգելով այն, որ բարձր պայմանավորվող կողմերի միջև ծագած և այսօր բարեհաջող դադարած պատերազմի հատևանքով ավարտվեցին նաև երկու կողմերի հավասար ոլժ հւնեցալ Գյուլիստանի պայմանագրի պարտավորություննԵրը, ; >; հարկավոր համարեցին հիշյալ 4 յու|իսաանի պայմանագիրը վտխարինել սույն պայմաններով և ո|ւոշո1մներով, որոնք պետք է Ռուսաստանի և Պարսկաստանի միջև առաջիկայում հաստատեն ավելի ու ավելի հաշա ու բարեկամական հարաբերություններ:
Հոդված 3. Նորին Մեծություն Պարսկական Շահը իր անունից և իր թագաժառանգների և ժառանգորդների անունից (Կայական Կայսրությանն է զիջում որպես նրա կատարյալ սեւիականությունը Երևանի խանությունը` Արաքսի այս և այն կախ՛երում և Նախիջևանի խանությունը: Այս զիջման հետևանքով Նորին Մեծություն Շահը խոստանում, է սույն պայմանագրի ասորագրման օրից հաշված վեց ամիս ոչ ավելի ժամանակա¬միջոցում ռուսական իշխանություններին հանձնել այն դիվաններն ա հրապարակված վավերագրերը, որոնք վերաբերում են վերոհիշյալ երկու խունություն ների կառավարմանը:
Հոդված 4. Երկու բարձր պայմանավորվող կողմերի համաձայնությամբ երկու Պետությունների միջև սահմանը որոշվում I համարել հետևյալ գիծը` սկսած թուրքական տիրույթների սահմանի այն կետից, ոըն՛ ուղիղ գծով ամենից մոտ է վաքր I փարատի գագաթին, սահմանագիծը կառաջանա մինչև այդ լեռան (|ագաթը, այնտեղից նրա թեքությամբ կիջնի մինչև Արարատի հարավային կողմից սկիզբ առնող Քարասու գետի վերին հոսանքը, այնուհետև սահմանագիծը այս գետի հոսանքի ուղղությամբ կշարունակվի մինչև Շերուրի դիմացը գտնվող այն կետը, որտեղ այս գետը թափվում է Արաքսի մեջ.` այմ` կետից սկսած սահմանագիծը Արաքս գետի հունով կընթանա մինչև Աբբաս-Արադ ամրոցը, այստեղ, սույն ամրոցի արտաքին ամրությունների մոտ, որոնք գտնվում են Արաքսի աջ ավաւմ, սաեմէսնագիծը կես սոլաջ, այսինքն՝, ռուսական 3",5 վերստ երկարությամբ շառավիղով կառաջացնի շրջագիծ, և այս շրջագծի մեջ ընկած հողա¬տարածությունը ամբողջապես կպատկանի բացառապես Ռաաաստւոնին, և խսշված սույն օրից պետք Է մեծագույն ճշտությամբ բաժնեհատվի երկու ամսվա ընթացքում: Սկսած այն տեղից, որտեղ հիշյալ շրջագիծը արևելյան կողմից կհատի Արաքսի ափին, սահմանագիծը վերստին առաջ` կգնա սույն գետի եհւնհվ մինչև Եդիբուլուքի ծանծաղուտը, այնտեղից պարսկական տիրույթը կտարածվի` Արաքս գետի հունով 3 ավաջ, այսինքն ռասէսկան`21 վերստ տարածության վրա. այնուհետև սահմանը կանցնի Ուղղակի Մուղանի տափաստանի վրայով մինչև Բոլղարու գետի այն կետի,` որը Օդինաբազար և Սարիղամիշ գետերի միացման տեղից ընկած Է 3 աղաջ, այսինքն 21 վերստ հեռավորության վրա: Այնտեղից սահմանագիծը Ժոլղարու գետի Իախ ավտվ կշարունակվի հոսանքն ի վեր մինչև հիշյալ Օդինաբազար և Սարիղամիշ գետերի միացման հետո արևելյան Օդինաբազար գետի աջ ափի երկփիեւ]պավի սահմանը կձգվի մինչև գետի վերին հոսանքը, իսկ այնտեղից" մինչև Ջիքոիրյան բարձունքներն այն հաշվով, որ այն" բաժունքներից դեպի Կասպից ծովը ք բոլոր Հ ջրերը պատկանեն /ավաստանին, իսկ դեպի Պարսկաստան;՝ 1տսող բոըւր^^եիը աարսկաստանին: Քանի որ այդտեղ երկու պեւաԱթյունների միջև սահմանը անցնում է խոների գագաթներով, ապա որոշված է,:քոր նրանսքեքոայունը դեպի Կէսսպից ծովը պետք Է պատկանի Ռուսաստանին, իսկ հակառաղ թեքությունը պատկանի Պարսկաստանին: Ջիքոիրյան բարձունքներից սահմանագիծը ձգվոբվ Է Թսղիշր Աբշի գավառից անջատող խոների վրայով մինչև Կամար Կույ բարձունքը: Ջրերի հոսանքը երկու կողմի վրա անջատող լեռնային կատարները այստեվ կառաջացնեն սահմանագիծ ճիշտ այնպես, ինչպես վերն ասվեց Օդ}ւնաբազաիի և Ջիքոիրյան բարձունքների միջև ընկած տարածության մասին: ,Այնու1ւետև ջրերի հոսանքի նկատմամբ վերը շարադրված կահենի անընդհատ պահւղանմամբ սահմանագիծը Էւամէսրքույի բարձունքից պռաջ կգնա Զուվանթ՞և Արշի գավառնԻիը բաժանով խռնւրշղտսյի երկարությամբ մինչև Վեւջիքի գավառի սահմանի: ասպիսով, Ռուսաստանին կմիանա Զուվասթ գավառը, բացառությամբ նրա այն մասի, որն ընկած Է հիշյալ խոհերի եպկստակ կողմում: Վելջիքի գավստի սահմանից սկսած երկու Պետությունների միջև ընկած սահմանագիծը ջրերի հոսանքի վերաբերյալ արդեն հիշատակված կանոնին համապատասխան առաջ կշարժվի Կլոպտթիի գագաթներով և Վեւջիքի գավառով անցնող գլխավոր լեռնաշղթայի երկարությամբ մինչև՛ Ասթւմիա քավվելու տեղը: Նղրին Մեծություն Ամենայն ռուսաց Կայսրը իր կըդմից 1 սոս տանում, էիույնպես թույլ չտալ, որ պարսկական փախստականները բնակություն հաստատ՛են , կամ գտնվեն` `Լարարադի և Նախիջևանի Խանություններում և Երևանի Խանության այն մասում, որմ ընկած է Արաքսի աջ ափին: Սակայն ինքնին հասկանափ է, որ!}այս պայմանի ուժ ունկ և կունենա այն անձանց նկատմամբ, որոնք կրել են հանրական կոչումներ կամ ա(ւէս|1ւլ են որոշ աստիճաններ, որպիսիք եև` խաները, բեկերը և 11!Ա)1ւոբ պետերը կամ մոլլաներդ որոնք անձնական օրինակով, ներշնչմասբ և գաղտնի կապերով կարող եկ վնասակար ազդեցության ունենալ իրենց նախկին այն հայրենակիցների վրա, որսեր եղել են իրենց կառավարման կերքո, կամ եղել են նրանց ստորադրյալները: վերաբերում փ ընդհանրապես երկու Պետությունների բնակիչներին,( տպա բարձր Նւրսյ մանավորվով կողմերը որոշեցին, որ երկու կողմերի հպատակները, որոնք մեկ պետությունից անցել են կամ առաջիկայում կանցնեն մյուս պետությունը, կարող են բնակություն հաստատել և ապրել այն բոլոր փս յ բերում, ուր թույլ կտա այն կառավարությունը, իրի իշխանության եեպտ նրանք կգտնվեն:
Հոդված 15. Հ/որին Մեծության Շահը դրդված իր Տերոփյտնում խաղախությղւեը վերականգնելու և իր հպատակ- նե|ւ|սյ այն ամենը հեռացնելու բարեբար և փրկարար մտադրութ- րսմր, ինչը կարող ղ.`я. , ավելի՚.մեծացնել պատերազմի բերած տգետները, պապերազմ, որն այնքան հաջող ավարտված Է սույն պայմանագրով, Ադրբեջան կոչվՈկ Սաոգի բրլոի `բնակիչներին % Աստիճանավորներին շնորհում Է բացարճէսկ ու կատարյալ ներում: Նրանցից ոչ ոք, ինչ աստիճանակարգի Էլ պատկանեփս լինի, չի 1|Ա1111111 պատերազմի կամ ռուսական զորքերի կողմից հիշյալ մարգի է)ամանակավոր գբավմպե .՛■` ընթացքում" իր արտահայտած կայթիքների, արարմունքների կամ վարքի համար ենթարկվել 1ւ1ւտապնդման, ինչպես նաև վիրավորանքի: Բացի դրանից, այդ Աստիճանավորներին և բնակիչներին կտրվի, այսօրվանից հաշված, միամյա ժամանակամիջոց, որպեսզի նրանք իրենց ընտանիքներով հանդերձ կարողանան Պարսկական Մարզից ազատ անցնել Ռուսական մարզերը, որպեսզի կարողանան դուրս կրել և վաճառել (իրենց) շարժական գույքը, առանց հանդիպելու կառավարության կամ տեղական իշխանությունների ` կողմից հարուցված`! որևէ արգելքի: Այդ անձանց կողմից վաճառվող կամ դարս տարվող գույքն ու իրերը չպետք է ենթարկվեն որևէ մաքսի կամ հարկի: Իսկ անշարժ գույքի նկատմամբ սահմանվում է հինգամյա ժամանակա¬միջոց՝ այն վաճառելու կամ նրա վերաբերյէսլ կամայական կարգադրություն անելու համար: Այս ներումը, սակայն, չի տարածվում այն անձանց վրա, որոնք մինչև միամյա ժամանակամիջոցը լրանալը կգործեն դատական պարտքի ենթակա որևէ հանցանք կամ ոճիր:
Հոդված 16. Սույն հաշտության պայմանագիրն ստորագրելուց անմիջապես հետո Երկու կողմերի Լիազորները բոլոր վայրերը կուղարկեն տեղեկություններ և պատշաճ հրամանագրեր պատերազմական գործողություններն անհապաղ դադարեցնելու մասին: Սույն հաշտության պայմանագիրը, որը շարադրված է միանման բովանդակություն ղյնեցող երկու օրինակներում, որն ստորագրել են երկու կողմերի Լիազորները, հաստատելով իրենց դրոշմակնիքներով, և փոխանակելով իրար միջև, պետք Վ հաստատվի ,և վավերացվի Նորին Մեծություն Ամենայն ռուսաց Կայսրի և Նորին Մեծություն Պարսկական Շահի կողմից, և նրանց ձեռքով հանդիսավոր ստորագրվելուց հետո վավերացամները չորս ամսվա ժամանակամիջոցում, կամ հնարավորության դեպքում ավեվւ շատ, պետք է վտխանակվեն երկու Լիազորների միջև: Կնքված է Թուրքմենչայ գյուղում Քրիստոսի ծննդից հետո 1828 թվականի փետրվարի 10-ին:[1][2]