ղորդումները արվում են ուկր․, ռուս․, մոլդ․, հունգ․, գերմ․, անգլ․։ 1951-ին շարք է մաել Կիեի հեոուսաակենարոնը։ 1983-ի հունվ․ 1-ին հանրապետությունում եղել են 3843 հիվանդանոցային հիմնարկ՝ 644,2 հզ․ մահճակալով (1940-ին 2498 հիվանդանոց՝ 157,6 հզ․ մահճակալով), որտեղ աշխատել են 194,2 հզ․ բժիշկ ե 511,1 հզ․ միշին բուժանձնակազմ (1940-ին4 35,3 հզ․ բժիշկ և 100,8 հզ․ միջին բուժ– անձնակազմ)։ ճանաչված են Ղրիմի հվ․ ափի, Օդեսայի կուրորտային շրջանի, Եվպատորիայի, Սակիի, Տրուսկավեցի և այլ աոողջարանները։ Բելոռուսական Սովետական Սոցիալիս– տական Հանրապետություն, Բելոռուս․ ՍՍՀ (Բելոռուսիա, ԲՍՍՀ) Գտնվում է ԱԱՀՄ եվրոպ․ մասի արմ–ում։ Արմ–ում սահմանակից է Լեհաստանին։ Տարածքը՝ 207,6 հզ․ կմ2, բն․՝ 9878 հզ․ մարդ (1 հունվ․, 1984)։ Ազգ․ կազմը (1979-ի մարդահամարով, հզ․ մարդ), բելոռուսներ՝ 7568, ռուսներ՝ 1134, լե– հեր՝ 403, ուկրաինացիներ՝ 231, հրեաներ՝ 135 և ուրիշներ։ Միջին խտությունը՝ 1 կմ1 վրա 47,2 մարդ (1983)։ Մայրաքաղաքը՝ Մինսկ (1442 հզ․ բն․, 1983)։ Խոշոր քա– ղաքներն են (հզ․ մարդ, 1984)՝ Գոմելը (432), Վիտեբսկը (324), Մոգիլյովը (325), Գրոդնոն (230), Բոբրույսկը (214), Բրես– տը (208), Բարանովիչին (144), Բորիսովը (124), Օրշան (117)։ Կառուցվել են նոր քաղաքներ․ Նովոպոլոցկը (79), Աոլի– գորսկը (78), Ավետլոգորսկը (62), ժո– դինոն և ուրիշներ։ Վարչականորեն բա– ժանված է 6 մարզի և 117 շրջանի, ունի 96 քաղաք և 111 քտա։ Աովետական կարգեր հաստատվել է 1917-ի հոկտեմբեր– նոյեմբերին։ 1918-ի փետրվար–նոյեմ– բերին գրեթե ողջ Բելոռուսիան օկուպաց– րել են գերմ․ զորքերը։ 1919-ի հունվ․ 1-ին կազմավորվում է ԲԱԱՀ (1919-ի վւետըր– վար–օգոստոսին գոյություն է ունեցել Լիտվա–Բելոռուս․ ԱԱՀ)։ 1919 -20-ին օկուպացրել է բուրժ․ Լեհաստանը։ 1921-ի Ռիգայի պայմանագրով Արմ․ Բելոռուսիան անցել է Լեհաստանին։ 1922-ին ԲԱԱՀ մտել է ԱԱՀՄ կազմի մեջ ։ 1939-ին Արմ․ Բելոռուսիան միավորվել է ԲԱԱՀ–ի հետ։ ԱՄԿԿ ղեկավարությամբ իրականացված ինդուստրացման, գյուղատնտեսության կոլեկտիվացման և կուլտուրական հեղա– փոխության շնորհիվ հանրապետությու– նում հիմնականում կառուցվում է սոցիա– լիստ․ հասարակարգ։ Հայրենական մեծ պատերազմի ընթացքում ԲԱԱՀ օկու– պացրել են (1941–44-ին) գերմանաֆա– շիստ․ զորքերը։ Ակսվել է համաժողովըր– դական պայքարը թշնամու թիկունքում (գործել է 1255 պարտիզանական ջոկատ և խումբ՝ 374 հզ․ մարդ)։ Պատերազմի տարիներին ԲԱԱՀ–ում զոհվել է 2,2 մլն մարդ։ Հանրապետությունը ազատագըր– վել է 1944-ի հուլիսին։ 1945-ից ԲԱԱՀ ՄԱԿ–ի անդամ է։ 1983-ի հունվ․ 1-ին Բե– լոռուսիայի կոմկուսի շարքերում կար 603353 կուս․ անդամ և 22701 անդամու– թյան թեկնածու, ԲԼԿԵՄ շարքերում կար 1500103 կոմերիտական, արհմիության շարքերում՝ 5174521 աշխատավոր։ ԱԱՀՄ ժողովուրդների շարքում ԲԱԱՀ աշխատա– վորները ետպատերազմյան հնգամյակ– ներում հասել են զգալի հաջողությունների կոմունիստական հասարակարգի կառուց– ման ասպարեզում։ ԲԱԱՀ պարգեատրվել է Լենինի 2 (1935, 1958), Հոկտեմբերյան հեղափոխության (1968) և ժողովուրդների բարեկամության (1972) շքանշաններով։ Սոցիալիստ, շինարարության տարինե– րին Բելոռուսիան դարձել է բարձր զար– գացած ինդուստրիալ–ագրարային հան– րապետություն։ Այն տնտ․ ամուր կապեր ունի ԱԱՀՄ բոլոր հանրապետությունների հետ։ 1980-ին արդ․ արտադրանքի ծավա– լը 29 անգամ գերազանցել է 1940-ի, 235 անգամ՝ 1913-ի մակարդակը։ Զգալիորեն բարձրացել է ծանր արդյունաբերության տեսակարար կշիռը։ Արդ․ արտադրանքի առանձին տեսակների թողարկման մասին տես աղյուսակ 1-ի տվյալները։ ԲԱԱՀ խոշորագույն էլեկտրակայաններն են Լու– կոմլի, Բերեգայի, Սվետլոգորսկի, Սմո– լեիչի ՊՇՀԿ–ները։ Վառելիքի արդյունա– բերությունը ներկայացված է տորֆի, նավ– թահանման և նավթավերամշակման ճյու– ղերով։ Մեքենաշինության մեջ աչքի է ընկնում հաստոցաշինությունը (Մինսկ, Վիտեբսկ, Գոմել, Օրշա, Մոլոդեչնո), ավտո– և տրակտորաշինությունը (Մինսկ, ժոդինո, Մոգիլյով)։ Զարգացած է սարքա– շինությունը, ռադիոէլեկտրոնային, էլեկ– տրատեխ․ արդյունաբերությունը (Մինսկ, Վիտեբսկ, Գոմել, Մոգիր, Բրեստ, Լիդա են), նավթաքիմ․ (Նովոպոլոցկ, Մոգիր), քիմ․ պարարտանյութերի և թելերի արդ– յունաբերությունը (Սվետլոգորսկ, Մոգի– լյով, Նովոպոլոցկ, Գրոդնո են), սննդար– դյունաբերությունը, թեթե և տեքստիլ արդյունաբերությունը (Օրշա, Բարանո– Վիչի)․ փայտամշակումը (Բորիսով) են։ Արդյունաբերական արտադրանքի առանձին տե թողարկ ու մը Աղյուսակ 1 ս ա կ ն և ր ի 1940 1970 1980 1982 էլեկտրաէներգիա, մլրդ կվւո․ժ 0,5 15,1 34,1 34,0 Ավտոմեքենաներ (բեռնատար), հզ․ հատ – 29,8 40,1 – Տրակտորներ, հզ․ հատ – 80,3 89,6 90,0 Փոփոխական հոսանքի էլեկտրաշարժիչներ, 0,25–100 կվա հզորությամբ 11,8 1558 3150 t Առանցքակալներ, մլն հատ – 101,3 139,7 – Հանքային պարարտանյութեր (100%-ի հաշվով), հզ․ ա 2,5 2250 4931 5100 Քիմիական թելեր, հզ․ ա 2,6 64,8 255 212,5 Ռադիոընդունիչ սարքեր, հզ․ հատ 0,4 423,6 473,9 595,5 Հեռուստացույցներ, հզ․ հատ – 634,8 448,2 712,4 Հեծանիվներ, հզ․ հատ – 519,7 695,0 726,6 Մոտոցիկլներ, հզ․ հատ – 152,4 217,3 223,7 Սառնարաններ, հզ․ հատ – 216,5 582,4 605,1՝ ժամացույցներ, մլն հատ – 2,4 7,3 8,7 Թուղթ, հզ․ա 51 103 189 192,8 Փայտա–հյուսվածքային սալիկներ, մլն մ2 0,7 16,9 30,1 – Փայտա–սղոցանյութի սալիկներ, հզ․ մ3 – 102,6 377 – Տրիկոտաժ, մլն հատ 1,2 31,1 36,1 35,0 Կոշիկ կաշվե, մլն զույգ 9,8 37,5 41,5 42,0 Միս, հզ․ ա60,3 427,6 578,1 566,0 Աղյուսակ 2 Գյուղատնտեսական կուլտուրանների ցանքատարածու– թյունները և համախառն բերքը 1940 1970 1980 1982 Ընդհանուր ցանքատարածությունը, հզ․ հա 5212 6047 6308 6290 Հացահատիկային կուլտուրաներ 3475 2505 3139 2949 Տեխնիկական կուլտուրաներ 313 313 290 291 այդ թվում՝ վուշ–երկարաթել 275 261 234 231 Կարտոֆիլ 929 956 787 763 Կերաբույսեր 433 2224 2038 2235 Համախառն բերքը, հզ․ աՀացահատիկային կուլտուրաներ 2727 4239 5009 – Վուշ 36 102 61 117 Կարտոֆիլ 11879 13234 9333 8829 Աղյուսակ 3 Անասունների և թռչ ունների գլխաքանակը (հունվ․ 1-ի դրությամբ), հզ–ներով 1941 1971 1982 խոշոր եղջերավոր անասուններ 2844 5383 7065 այդ թվում՝ կով 1956 2490 2753 խոզ 2520 4004 4989 Ոչխար և այծ 2578 692 618 Թռչուններ, մլն 14,7 27,0 39,2 Աղյուսակ 4 Անասնաբուծության հիմնա– կան մթերքների արտադրու– թ յ ու ն ը 1940 1970 1982 Միս (մորթվածի քա– շով), հզ․ ա275 685 872 Կաթ, հզ․ ա2005 5264 6071 Զու, մլն հատ 612 1669 3220 Բուրդ, հզ․ ա3,3 1,2 1,1
