Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 3.djvu/574

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված չէ

Ե․ հ․ գիտական և ուսումնա–մեթոդական սերտ կապերի մեջ է ՍՍՏՄ շատ քաղաք–ների՝ մասնավորապես Մոսկվայի, Լե–նինգրադի, Կիևի, Խարկովի, Տարտուի, Թբիլիսիի, Բաքվի և այլ համալսարաևների հետ։ Ունի միջազգային լայն կապեր։ Դասախոսները զեկուցումներով ևանդևս են եկել ԱՄՆ–ում, Անգլիայում, Ֆրանսիա– յում, Իաալիայում և այլ ևրկրներում, իսկ աշխատություևները ևրատարակվել են Մոսկվայում, ՄՍՏՄ գիտական մյուս կենտրոններում, ինչպես նան արտասահ–մանյան երկրներում։ 1923-ին համալսարանի բյուջեն կազմել է, 4921 ռ․, 1970–71 ուս․ տարում՝ 7․357․600ռ․, իսկ 1975-ին՝ 9․216․000 ռ․։ Ունի հանրա–կացարաններ, ճաշարաններ, մարգական– առողջարարական ճամբարներ։ Գրկ․ ՞Հովհաննիսյան Տ․ Գ․, Տա– յասաանի պետական համալսարանը, «Գիա․ տեղ․ ԵՊ՞Հ*, 1927, №2–3։ Պետրոս– յ ա ն Գ․ Բ․, Երնանի պետական համալսա–րանը, Ե․, 1941։ Ղարիբշանյան Լ․ Պ․, Երևանի պետական համալսարանը, Ե․, 1965։ Լ․ Ղարիբջանյան

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ», շաբաթա–թերթ։ Երնանի պետական համալսարանի ռեկտորատի, կուսակցական, արհմիու–թենական և ԼԿԵՄ կոմիտեների օրգան։ Լույս է տեսնում 1955-ից, Երնանում։ Առաջին ուսանողական պարբերականն է Սովետական Տայաստանում։ Լուսաբա–նում է համալսարանի առօրյան, պայքա–րում ուսման առաջադիմության, գաղա–փարական, դաստիարակչական, գիտա–հետազոտական աշխատանքների կատա–րելագործման համար։ Տպագրում է ուսա–նողների զեկուցումներ, դիպլոմային աշ–խատանքներ, գրական վւորձեր։ Կապի մեջ է ՄՍՏՄ մյուս բուհերի թերթերի խմբագրությունների հետ։ Պատմում է «Կռունկ» միջազգային կապերի երիտա–սարդական ակումբի գործունեության, համալսարանում սովորող արտասահման–յան ն սփյուռքահայ ուսանողների կյան–քի ^ՏասիՆ; +Ն․ Ո․» Ոաշորդնլ է «Նոր ուսա–նող» (1924), «Պրոլետարական ուսանող» (1928, ձեռագիր), «Նոր կադրեր» (1929– 1930), «Տարվածային ուսանող» (1933– 1937) և «Սովետական ուսանողություն» (1950–55) թերթերին։ Վ․ Մաղաչյան

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ», քառամսյա լրատու հանդես։ Լույս է տեսնում 1967-ից, Երնանում։ Երնանի պետական համալսա–րանի հրատարակություն։ խմբագիր՝ Թ․ Թադնոսյան։ Լուսաբանում է բուևի ուսումնական և գիտական աշխատանք–ները, հոդվածներ տպագրում համալսա–րանի, ՏՍՍՏ մյուս բուհերի և կրթա–կան այլ հաստատությունների պատմու–թյունից։ Տեղեկություններ է հաղորդում համալսարանում նոր մասնագիտություն– ների ու մասնագիտացումների վերաբեր–յալ, անվանի դասախոսների (Տ․ Աճաո–յան, Տ․ Մանանդյան, Ա․ Տևրտերյան, Տ․ Գյուլիքնխյան ն ուրիշներ) կևևսա– գրության և գործուևեությաև մասիև, լու–սաբանում ուսանողական գիտական ընկե–րության (ՈւԳԸ) աշխատանքը, ներկա–յացնում առաջավոր ուսանողներին։ «Ե․ հ․» անդրադառնում է սովորողների գա– ղափարական–քաղաքական դաստիարա– կության հարցերին, պրոպագանդում դա–սավանդման լավագույն մեթոդները։ Գրա–խոսում է համալսարանի հրատարակչու–թյան գրքերը։

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆԻ ԳՐԱԴԱՐԱՆ, գիտական գրադարան։ Տիմնադրվել Է 1921-ի հունվ․ 25-ին, Երնանի նախկին ուսուցչական սեմինարիայի գրադարանի (գրքային ֆոնդը%/ 10 հզ․) հիման վրա։ Նույն տարում գրադարանի ֆոնդերը համալրվել են Գևորգյաև ճեմարաևի, Երևանի թեմական դպրոցի ու արական գիմնազիայի, Մոսկվայի Լազարյան ճե–մարանի, Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցի ն այլ հիմնարկությունների, ինչպես նան առանձին անձանց (Վ․ Տերյան, Ա․ Ծա– տուրյան, 0․ Չուբարյան, Ս․ Աթարբեկ– յան, Մ․ Բերբերյան և ուրիշներ) հավաքա–ծուներով։ Գրադարանը ստանում է տա–րեկան 55–60 հզ․ կտոր գիրք ու պարբե–րական։ ԳրքաՓոխանակություն է կա–տարում ՍՍՏՄ, ինչպես և արտասահ–մանյան երկրների 280 գիտական գրադա–րանների ու հիմնարկությունների հետ։ Կազմում և հրատարակում է մատեևա– գիտակաև և կեևսագրական–մատհնագի–տական աշխատանքներ, ստացվող գրա–կանության բյուլետեններ։ 1975-ին ուներ 1․415 ևզ․ կտոր գիրք ն պարբերական (հայերեն, ռուսերեն և օտար լեզուներով), սպասարկել է 14․500 ընթերցողի։

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ», երկօրյա երգիծական թերթ։ Տրատարակ– վել է 1883–86-ին, Երնանում։ Խմբագիր– հրատարակիչ՝ Է․ Տեր–Գրիգորյանց։ Փոր–ձել է փոքրածավալ, դյուրըմբռնելի նյու–թերով օգնել գրագիտության տարածմանը, ծաղրել է կենցաղի բացասական կողմե–րը։ Տպագրել է ուսումնական, եկեղեցա–կան և այլ լուրեր, վիճակագրակաև տվյալ–ներ փոստային առաքումների, սննդա–մթերքների գների մասին, եղանակի տեսություն։ Տեղ է հատկացրել թատերա–կան նորույթներին, հանդես եկել հայկ, պարբերականներին օգնություն կազմա–կերպելու նախաձեռնությամբ։

ԵՐԵՎԱՆԻ ՀԱՍՏՈՑԱՇԻՆԱԿԱՆ ԱՐՏԱ–ԴՐԱԿԱՆ ՄԻԱՎՈՐՈՒՄ, ՍՍՏՄ հաստո–ցաշինության և գործիքայիև արդյունա–բերության մինիստրության ձեռնարկու–թյունների համախումբ։ Կազմակերպվել է 1976-ին։ Ներառում է Երևաևի Ֆ․ Զեր– ժինսկու անվ․ (մասնաճյուղ ունի Ապարա–նի շրջ․ Քուչակ գյուղում) ն Տոկտեմբեր– յանի հաստոցաշինական գործարանները։ Երնանի Ֆ․ Է․ Զերժինսկու անվ․ հաստոցաշինական գործարանը հիմնադրվել 1 1905-ին, երբ Տեր–Ավետիքովների նախաձեռնու–թյամբ Գուբերնսկայա(այժմ՝ Ալավերդյան) փողոցի վրա կառուցվեց հիդրավլիկ մամ–լիչներ, պոմպեր, ջեռուցման կաթսաներ արտադրող թուջաձուլական–մեխանիկա– կան տնայնագործական ձեռնարկություն։ Տայաստանում սովետական կարգերի հաստատումից հետո այն ազգայնացվեց։ 1924-ին Լենինգրադի «Պրոմյոտ» (այժւՐ Վորոշիլովի անվ․) գործարանը 32 մե–տաղահատ հաստոց է նվիրում թուջաձու– լական–մեխանիկական գործարանին, գործուղում ևմուտ մասնագետներ։ 1930-ին գործարանի նորակառույց շեն–քում (Օրջոնիկիձեի պողոտայի վրա) արտադրվեց առաջին ձուլվածքը։ Մեծ հայրենականի տարիներին ձեռնարկու–թյունը կատարել է ռազմ, պատվերներ, անձնուրաց աշխատանքի համար կոլեկ–տիվի 406 անդամ պարգևատրվել է մեդալ–ներով, իսկ Ա․ Մուրադյանին շնորևվել Սովեւոակաև Միության հերոսի կոչում։ 1976-ին գործարանն ուներ վեց հիմնական արտադրամաս․ դարբնոցային–նախա– պատրաստական N« 1, մեխանիկական № 2 և 2ա, հավաքմաև Jsfi 3, ձուլման JSP 4, մեխանիկական հավաքման N* 8։ Արտա–դրում է խառատային հաստոցներ, ֆրե–զերային և հղկող հարմարանքներ, կիսա–ավտոմատներ, լայն սպառման ապրանք–ներ են։ 1975-ին թողարկել է 4460 հաստոց (ապրանքային արտադրության ծավալը 10320 հզ․ ռ․)։ Թողարկվող արտադրան–քը կիրառվում է ժողտնտեսության գրեթե բոլոր ճյուղերում, իրացվում ՍՍՏՄ–ում և արտասահմանում (Կուբա, Մոնղոլիա, Բուլղարիա, Եգիպտոս, Իրան, Ալժիր ևն)։ Ձեռնարկության արտադրած հաստոցները բազմիցս ներկայացվել են միութենական ե միջազգային ցուցահանդեսների ու տո–նավաճառների (ՄՄՏՄ ԺՏՆՑ, Զագրեբ, Սան–Պաուլու, Դամասկոս, Բուենոս Այ–րես), արժանացել մեդալների ու դիպլոմ–ների։ 1971-ին YI1I հնգամյակի պլանային առաջադրանքները գերակատարելու հա–մար գործարանը պարգևատրվել է Աշխա– Երևանի Զերժինսկու անվ․ հաստոցաշինա–կան գործարանի պատրաստի արտա–դրանքի արտադրա–մասում