վեց Ռուսաստանին, որա 1887-ին մտցվեց Թուրքեսաանի գեներալ–նահանգապետու– թյան մեջ: Ամուդարյայի ձախ ափի կաբա– կալպակյան բնակավայրերը մնացին Ւփ– վայի խանության կազմում: Աջափնյա Կ–ի միացումը Ռուսաստանին ունեցավ առա– ջադիմական նշանակություն: Կ. ներգրավ– վեց կապիտալիստական զարգացման ոլորտը: Սակայն ուժեղացավ աշխատավոր զանգվածների կեղեքումը, ինչպես տեղա– կան բայերի և հոգևորականների, այնպես էլ ցարական իշխանությունների կողմից: Կարակալպակները մասնակցեցին 1905– 1907-ի հեղափոխական ելույթներին և 1916-ի Միջինասիական ապստամբությա– նը: 1917-ի Փետրվարյան հեղափոխությու– նից հետո այստեղ ստեղծվեցին սովետ– ներ, հոկտեմբերին Պետրոալեքսանդրովս– կում (Տուրտկուլ)՝ բոլշևիկյան առաջին կազմակերպությունները: Հոկտեմբերյան մեծ հեղափոխության հաղթանակից հետո, 1917-ի դեկտեմբե– րին, սովետէսկան իշխանություն հաս– տատվեց աջափնյա Կ–ում, որը 1918-ի ապրիլին մտավ Թուրքեստանի ԻԱՍՀ–ի մեջ: 1918–20-ի քաղաքացիական կռիվ– ների տարիներին կարակալպակները մարտնչեցին բասմաչների դեմ: 1920-ի ապրիլին Ւփվայի նախկին խանության տերիտորիայում ստեղծվեց Խորեզմքւ ժո– դովրդւսկան Սովետական ՝ՀւսԱրաւցեաոՆ՜ թյունը (1920–24), որի մեջ ընդգրկվեց նաև ձախաֆնյա Կ.: Միջին Ասիայի սո– վետական հանրապետությունների ազգա– յին–պետական բաժանման ընթացքում (1924) Թուրքմենական ԻՍՍՀ–ի տերիտո– րիայի այն հատվածը, որտեղ ազգաբնակ– չության գերիշխող մասը կարակալպակ– ներ էին, առանձնացավ որպես Կարակալ– պակ յան ԻՄ, որին միացան նաև քսորեզմի Հանրապետության Կարակալպակյան օկ– րուգները: Կարակալպակյան ԻՄ մտավ Ղազախական ԻՍՍՀ–ի, իսկ 1930-ի հուլի– սի 20-ին՝ անմիջականորեն ՌՄՖՍՀ–ի կազմի մեջ: 1932-ին Կարակալպակյան ԻՄ վերածվեց ԻՍՍՀ–ի, որը 1936-ին մտավ Ուզբեկական ՍՍՀ–ի մեջ: Սոցիալիստական շինարարության տա– րիներին կարակալպակները, շրջանցելով կապիտալիզմը, անցում կատարեցին սո– ցիալիզմին: Ստեղծվեց տեղական բամ– բակազտման արդյունաբերություն: Հա– մատարած կոլեկտիվացման ընթացքում բայերը և կուլակները վերացվեցին: Իրա– գործվեց կուլտուրական հեղափոխություն: Հայրենական մեծ պատերազմի տարի– ներին (1941–45) ռազմաճակատում և թիկունքում ցուցաբերած հայրենասիրու– թյան համար Կարակալպակյան ԻՍԱՀ հա– զարավոր աշխատավորներ պարգևատրվե– ցին շքանշաններով և մեդալներով, 14 մարդ արժանացավ Սովետական Միու– թյան հերոսի կոչման: Ետպատերազմյան տարիներին կարա– կալպակները համախմբվեցին որպես սո– ցիալիստական ազգ: 1959-ի դեկտ. 25-ին բամբակագործության մեջ ձեռք բերած հաջողությունների համար Կարակալպակ– յան ԻԱՄՀ պարգևատրվեց Լենինի շքա– նշանով: 1972-ի դեկտ. 29-ին ՍՍՀՄ 50-ամյակի կապակցությամբ հանրապե– տությունն արժանացավ ժողովուրդների բարեկամության, 1974-ին՝ Հոկտեմբեր– յան հեղափոխության շքանշանների: Տնտեսությունը: Տնտեսության հիմ– նական ճյուղերն են գյուղատնտ. հումքի վերամշակումը, շինանյութերի արտադրու– թյունը, մետաղամշակումը: Կան բամբա– կազտիչ, բուսական յուղի, շինանյութերի գործարաններ, կարի, կոշիկի, սննդի ար– դյունաբերության ձեռնարկություններ: Միութենական նշանակություն ունի ձըկ– նարդյունաբերությունը: Ցանքատարածու– թյունները 249 հզ. հա են: Ստեղծվել են ոռոգիչ հզոր համակարգեր: Հիմնական կուլտուրան բամբակենին է: Մշակում են նաև բրինձ, հացահատիկ, կարտոֆիլ, կերային ու բանջարաբոստանային կուլ– տուրաներ: Կ. սերմնատու առվույտի կա– րևոր շրջաններից է: Անասնապահությունն ունի մսամորթատու ուղղություն: Զարգա– ցած է մորթատու գազանաբուծությունը: Կունգրադ–Մակատ երկաթուղու կառու– ցումից հետո Կ. դարձավ Միջին Ասիայի երկաթուղային երկրորդ ելքը դեպի երկրի եվրոպական մաս: Նավարկություն կա Արալյան ծովում և Ամուդարյայի վրա: Կոշտ ծածկով ավտոխճուղիների երկա– րությունը 1172 կէէ է (1972): Զարգացած է ավիատրանսպորտը: Կ–ի տարածքով են անցնում Բուխարա–Ուրալ և Միջին Ասիա–Կենտրոն գազամուղները: Արտա– հանում է բամբակ, բրինձ, ձկան պահա– ծոներ, շերամի բոժոժ, մորթեղեն, բուրդ, ներմուծում՝ քարածուխ, նավթամթերք– ներ, անտառանյութ, հանքային պարար– տանյութեր ևն: Լուսավորությունը 1ւ առողջապահու– թյունը: 1975/76 ուս. տարում հանրապե– տությունն ուներ բոլոր տեսակի 806 հան– րակրթական դպրոց, 19 միջնակարգ մաս– նագիտ. ուս. հաստատություն: Գործում է Կարակալպակյան պետ. մանկավար– ժական ինստ–ը, 1976-ից՝ համալսարան: Նախադպրոցական հիմնարկներում դաս– տիարակվել է 15 հզ–ից ավելի երեխա (1979): Կան 444 մասսայական գրա– դարան (մոտ 2 մլն կտոր գիրք և հան– դես), 255 ակումբային հիմնարկ, 300 կինոկայանք, պատմա հայրենագիտական և Կարակալպակյան ԻՄՍՀ–ի արվեստի թանգարաններ (Նուկուսում), 96 հիվան– դանոց (8,5 հզ. մահճակալով, 1,8 հզ. բժիշկ): Գիտական հիմնարկները: Հանրապե– տությունում կան մի շարք գիտական հիմ– նարկներ, այդ թվում՝ Ուզբեկական ՍՍՀ ԳԱ Կարակալպակյան մասնաճյուղը (հիմնվել է 1959-ին), որի կազմում գոր– ծում են պատմության, լեզվի ու գրակա– նության, բնական գիտությունների կոմպ– լեքսային, Կարակալպակյան գյուղատնտ.
