Jump to content

Էջ:Literature, Harutyun Surkhatian.djvu/173

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված է

ծերունիի դիտավորությունը, նա հառաջագույն յեկավ Բարդուղիմեոս առաքյալի վանքը և հայտնեց վանահայր Յեղիազար վարդապետին թե միքանի որից հետո ինչ դառն վիճակ եր սպասում Աղբակա հայերին։ Նա խորհուրդ տվեց վանահորը ոգուտ քաղել վանքի անմատչելի ամրություններից, և այդ նվիրական բերդը ընտրել վորպես մի պաշտպանողական դիրք, և այնտեղ հավաքելով շրջակա հայոց գյուղորայքի հարստությունները,—այնտեղից ընդդիմանալ թշնամուն։ Ոմար-աղան խոստացավ ինքն ել միանալ վանահոր հետ և իր խոստմունքը կատարեց գործով, վորովհետև նա յել յերկյուղ ուներ Ջալալեդդինից, և նրա արշավանրին չմասնակցելու համար վախենում եր յենթարկվել շեյխի վրեժխնդրությանը։ Ցեվ այս աատճառով իր տան հարստությունը նա հավաքեց վանքի մեջ, և իր մարդիկներով պատրաստ եր հարկավորված ժամանակ, միանալով հայերի հետ, ընդդիմանալ թշնամուն։


Յեղիազար հայր սուրբը ընդունեց իր վաղեմի բարեկամի՝ Ոմար-աղայի խորհուրդը, Վորի հավատարմության վրա կատարյալ վստահություն ուներ, և Բարդուղիմեոս առաքյալի վանքի շրջակա հայոց դյուղորայքի թե բնակիչներին և թե նրանց կայքը ու անասունները հավաքել տվեց վանքի մեջ։


Բարդուղիմեոս առաքյալի վանքը այն հնադարյան վանքերից մեկն եր, վոր իր գոյությունը պահպանում եր Լուսավորչի ժամանակներից։ Ամբողջ տասնևվեց դար, պատերազմելով բնության խըստությունների և բարբարոս ձեռքերի դեմ, այդ վանքը կանգնած եր, վորպես մի հսկայական հիշատակարան կրոնասեր հայի նախկին ճարտարապետության։ Նա վկա յե յեղել բաղմաթիվ յեղեռնական անցքերի տեսել եր կրակապաշտ պարսիկների, արաբների և մոնգոլների բոլոր անգթությունները։ Նա իր հոյակապ կողքերի վրա կրում եր բաղմաթիվ հիշատակարաններ, թե քանի քանի անգամ կործանված ե յեղել, և կրկին հայկական ջերմեռանդությունը նորոգել ե նրան։


Այդ վանքը բավական ամուր դիրք ունի, նա կառուցած ե մի բլուրի բարձրավանդակի վրա, վորի գագաթը արհեստական բանվածքով ավելի ևս բարձրանալով, նրա վրա դրած ե վանքի հիմնարկությունը։ Բլուրի յերեք կողմից շրջապատում ե ահագին խորությամբ մի ձոր, վորի միջոցով հոսում ե Տիգրիսի վերին ճյուղերից մեկը, վոր սովորաբար կոչվում ե «Վանքի գետ»։ Բլուրի չորրորդ կողմը միանում ե մի լեռնային թեքի հետ, վորի վրա դրած ե մի հայոց գյուղ, վորը վանքի սեփականությունը լինելով, կոչվում ե «Վանքի գյուղ» և նա հարյուր քայլ հաղիվ հեռու կլինի վանքից։