Էջ:Yeghishe Charents, Collected works, vol. 6 (Եղիշե Չարենց, Երկերի ժողովածու, հատոր 6-րդ).djvu/113

ու պսիխոլոգիզմը փչացնում են նույնիսկ այնպիսի երկերը, որոնք առանց դրանց կարող էին լինել ավելի ներգործող և ավելի նշանակալից։ Հանեք այդ երկից բնության ու մարդկանց սենտիմենտների նկարագրությունը, թողեք միայն գործողությունն ու դիալոգները—և այդ երկը կդառնա ժամանակիս համար օգաակար ու օրինակելի։

Դերենիկ Դեմիրճյանի «Անմահները»²¹ ըստ մոտեցման եղանակի կարող էին գրվել և Հոկտեմբերից առաջ։ Բավական չէ բացասել, ծաղրել—պետք է ասել, թե ո՞ւմ կողմից եմ բացասում կամ ծաղրում։ Ծաղրում էր և Հ. Պարոնյանը, բայց ի՞նչ էր առաջադրում։ Այստեղ է մեզ համար ծանրության կենտրոնը, որ կարող է արդարացնել որևէ գրական երկ։

Զորյանը ապոլիտիկ է²², ինչպես միշտ: Ո՞ւմ ինչ, թե ինչ որ մի կնոջ հետ, ինչ որ պատճառով, ինչ որ բան էլ պատահել։

Գուրգեն Մահարու «Գյուղերի երգը»²³ մի երկարագույն նեյնիմ է, որ դեռ սպառնում է շարունակվել։ Գրելու ձևը Չարենցի առաջին հեղափոխական պոեմների գրելաձևն է։ Մասնավորապես մեծ է «Ամբոխները խելագարված»-ի ազդեցությունը, որից վերցված կան ամբողջ դարձվածքներ ու տողեր։ Անհասկանալի է, թե ո՞ւմ համար է գրված Գ. Աբովի «Պոեմ պարզը»²⁴։ Մի՞թե որևէ մեկին դեռ հարկավո՞ր է մեր նախապատերազմյան գյուղի կենցաղագրությունը և այն էլ անկոնկրետ, ծամծմված ու ձանձրալի։ Հով. Թումանյանը այդ նյութը շատ վաղուց է մշակել շատ ավելի կոնկրետ, հասկանալի, «պարզ»։ Ի դեպս ի՞նչ է նշանակում «պայքարում ռումբի պես տաշած», «մթաթույր» «հարվածող ռիթմ» և այլն։ Պետք է հարցնել «գյուղացոց»—երևի նրանք կհասկանան։