Էջ:Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ հանրագիտարան (Karabakh Liberation War encyclopedia).djvu/698

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Այս էջը սրբագրված չէ

Հադարթի շրջանի էդիլլու. Հին Թաղլար. Խծաբերդ. ցյոնղերը։ Օգոստոսի 9-ից մարտեր են ընթացել նաև Մարտունիի շրջանի Ուրյանա լեռան շրջակայքում։ 4 ժամ տեած մարտերից հետո ազատամարտիկները հաջողությամբ հետ են մղել հակառակորդին։ Միաժամանակ օգոստոսի 11-ին ԼՂՀ Օ-Խ նախագահի պաշտոնակատար Կ. Բաբոսյանը նամակ է հղել ՄԱԿ-ի գլխավոր էարտուղար Բուտաս Ղալիին. պատճենը՝ Անվտանգության խորհրդին։ Եվ մինչ ԼՂՀ ղեկավարաթյունը փուձում է միջազգային ատյաններամ քննարկման առարկա դարձնել ստեղծված վիճակը, ադրբեջանական բանակը ռազմաճակատի հալավում օգոստոսի 9-ին լայնածավալ հարձակումներ է ձեռնարկել և գարվել է Ֆիզուլիի մոտակայքի մի շարէ՝ բնակավայրեր ու ռազմակալական նշանակության բարձունքներ։ ՊԲ հրամանատարությունը ռազմաճակատի հալավում իրադրությունը շտկելու նպատակով ստիպված այս շրջան է տեղափոխել բանակի հարվածային զորամասերից մի քանիսը։ Օգոստոսի 9-ին. ՊԲ շտաբի որոշմամբ. 1-ին և 2-րդ ՊՇ-ների ստորաբաժանումների գործողություններին օժանդակելու համար ադրբեջանա-ղարաբաղյան հակամարտության գոտու հարավային ուղղություն է տեղափոխվել Կենտրոնական ՊՇ զինուժը և տեղակայվել է Հադարթի շրջանի Սարինշեն գյուղում։ Իսկ Ցու. Առաք)ուլ. Բանաձոր գյուղերն այդ նույն ժամանակաշրջանում բռնագադթել էին և վերածվել հակառակորդի ռազմական հենակետերի։

Օգոստոսի 15-ին Ֆիզուլիի և Ջաբրայիլի շրջաններում տեղակայված ադրբեջանական զորամիավորումները վերսկսել են հարձակումները Հադրութի և Մարտունիի շրջանների պաշտպանական դիրքերի ողջ երկայնքով։ Ծավալվել են արյունալի մարտեր։ Հակառակոշդը օդուժից ռմբահարել է Հաղարթը. հիմնովին ավերվել են մի քանի բնակելի շենքեր. վիրավորվել տասնյակ խաղաղ բնակիչներ։ Օրվա երկրորդ կեսին ՊԲ ստորաբաժանումները, կասեցնելով հակառակորդի առաջխաղացումը և ուժերի վերատեղաբաշխումից հետո. Հադրութի շրջանի հալավում անցել են հակահարձակման։ Հրետանային նախապատրաստությունից հետո առաջ է շարժվել զրահատեխնիկան։ 2-րդ ՊՇ ստորաբաժանումներին հաջողվել է շրջապատման մեջ առնել ու վեօսցնել Մարտունիի շրջան ներխուժած հակառակորդի խմբավորումը։ Հետախուզական ե

11- րդ առանձին մոտոհրաձգային զումարտակներն ազատագրել են Քարագլուխ գյուղը։ Հարավային ուղղոտյամբ գործող Կենտրոնական, 6-րդ և 1-ին ՊՇ-ները օգոստոսի 15-ին հարձակողական մարտերով ազատագրել են Ցու. Բանաձոր և Առաքյուլ գյուղերը։ Մարտունիի ՊՇ 21-րդ և 22-րդ առանձին մոտոհրաձգային զումարտակները հակահարձակման են անցել Վերին Ցաղլավենդ բնակավայրի ուղղոտյամբ. ուտեղ տեղավորված էր ադրբեջանական բանակի 831-րդ առանձին մոտոհրաձգային զումարտակը։ Օրվա ընթացքում Մարտունիի ՊՇ 21-րդ. 22-րդ, 23-րդ և

23-րդ առանձին մոտոերաձգային գումարտակները հարձակվել են Վերին Յաղլավենդ, Կարամամեդլի. Կաբու Դիլաղարդու, Ներէին Վեյսալու. Քարավենդ գյուղերի, «Նամագչալա» բարձունքի ուղղություններով, ուտեղ հակառակոշդը կենտրոնացրել էր Ֆիզուլիի. Զանգելանի, Ջաբոսյիլի և Կուբաթլորի բանակային խմբավորումները։ Ռազմաճակատում ազատամարտիկների հաջողությունները Ադրբեջանի ղեկավարությանն ստիպել են ուղղակի բանակցություններ սկսել ԼՂՀ իշխանությունների հետ։ Հեռախոսազրույցներ են տեղի ունեցել Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարի պաշտոնակատար Մ. Աբիեի և ԼՂՀ ինքնապաշտպանության կոմիտեի նախագահ Սերժ Սարգսյանի, ԼՂՀ ՊՊԿ նախագահ Ռ. Քոչաղանի Ա Ադրբեջանի փոխվարչապետ Ռ. Կուլիեի միջե՝ 5 օրով համընդհանուր հրադադար վերահաստատելու և Ադրբեջանի ու ԼՂ ղեկավարների առաջիկա հանդիպման մասին։ Սակայն շատ չանցած, օգոստոսի 19-ի գիշերը, Ֆիզուլիում տեղակայված ադրբեջանական ստորաբաժանումները խախտել են հրադադարը և հրթիռակոծել Հադրութը. էդիլլու գյուղը և Մարտունիի շրջանի հարավային հատվածը։ Ռազմական գործողությունները վերսկսվել են Ֆիզուլի-ՋաբրայիլԿուբաթլու մարտագծի երկարությամբ։ Կարճ ժամանակահատվածում ՊԲ 13-րդ, 14-րդ, 15-րդ, 21-րդ. 22-րդ առանձին մոտոհրաձգային գումարտակները. 83-րդ առանձին մոտոհրաձգային բւիգադը և կենտրոնական ենթակայության ականանետային մարտկոցը ազատագրել են ԼՂՀ հարավային սահմանը, ապա մարտերը տեղափոխել Ֆիզուլիի և Ջաբրայիլի շրջանների տաշածն Օգոստոսի 22-ին, 1-ին և 2-րդ ՊՇ ստորաբաժանումների ճնշման տակ, ադրբեջանական 160-րդ գնդի զորամասերն ու բփգադը հարկադր-