Ողբքի մահն ջեւանշիրի մեծի իշխանի

* * *

Աստուածային բանին արուեստաւոր հոգի,
Յօրինեա՜ իմաստիւ զտխրական երգմունս,
Զի սգալի ձայնիւ անդադար ողբասցուք,
Ի վերայ դժնդակ կորստեանս մերոյ:

Բեկումն մեծ, որ եղեւ արեւելից աշխարհիս,
Եւ աղաղակ կործանման հնչեաց ընդ երկիր.
Ազգք եւ ազինք լուիցեն զբարբառս իմ
Եւ երկրածինքս ամենայն ողբասցեն ընդ իս:

Գլորեցաւ վէմն կենդանի եւ հզօր,
Եւ պարիսպն ամրութեան խորտակեցաւ.
Աշտարակն բանաւոր տապալեցաւ.
Եւ ցանկն շինութեան խրամատեալ քակտեցաւ:

Դարձաւ ի դառնութիւն խաղաղութիւն ,եր,
Եւ դրունք հինից տեղասցին ի մեզ.
Զի մեծասքանչ տէրութիւնն կործանեցաւ,
Եւ հրաշալի պետութեանն շիջաւ ճառագայթ:

Երկին հասին ի վերայ մեր անէծք,
Զորս կանխագոյն սպառնայր Եսայի մարգարէն,
Զի զաւուրս տօնի տէրունեան նշանին
Դարձուցին մեզ ի սուգ եւ ի լալիւն դառնութեան:

Զանգիւտ կորստեան փորեցին խորխորատ,
Զի հովիւն բարի ընկլուզեսցին ի նա.
Հոգի մոլորութեան շնչեաց ի նոսա,
Եւ ի նանիր թաքուցին զորոգայթն մահու:

Էր նստեալ որպէս զառիւծ ի մորւոջ,
Եւ լռեալ` ի նմանէն սարսէին թշնամիք.
Տեարք տոհմից եւ իշխանք ամենայն:
Երկիւղիւ եւ սիրով հնազանդէին նմա:

Ընդ ամենայն երկիր ել համբաւ նորա,
Եւ ի ծագս աշխարհի ծաւալեցաւ անուն նորա,
Զի զհնարիմաց զօրութիւն նորա եւ զհանճարեղ իմաստն
Հանդիսաւոր հնչմամբ գովեցին տիեզերք:

Թագաւորն Յունաց եւ իշխանն հարաւոյ
Տենչանօք խնդրէին տեսանել զտէրն.
Եւ յոգնամեծար ողջունիւ ընդունէին.
Եւ փառօք պսակեալ պատուէին մեծապէս:

Ժամանեցին առժամայն չարիքն մեր,
Եւ զանզեղջ մոլորութիւնն յանդիմանեաց.
Բարկացուցաք զարարիչն գործովք մերովք,
Եւ մատնեաց ի կորուստ զնախագահ տէրութիւնն:

Ի բաց մեկնեցան ի նմանէ պահապանքն,
Եւ օգնութիւնք վարնայինք հրաժարեցան ի նմանէ.
Զի տէր հեռացաւ յաւուրն չարի
Եւ եթող զնա ի կոխան ժանտից:

Լարեաց զաղեղն իւր բանսարկու թշնամին,
Եւ սրեաց որպէս զսուր զնենգիչ սիրոյն.
Չարչարար խոցոցտմամբ հասոյց ի վերայ,
Որպէս յազգին Մովաբու ի գիշերի սատակումն:
Խարդաւանող խորհրդովք տարեալ մեկուսի,
Եւ անողորմ խոցոցտմամբ վիրաւորեաց զվեհազնն:

Խրոխտէին դու ի վերայ ազգաց տիեզերաց,
Եւ խորագոյն խոցէիր, որք զքեզ արթնացուցանէին:
Իսկ արդ դարձաւ արփին յայլ ճանապարհ,
Եւ խիզախեցին ի վերայ քո որդիք ծառայիցդ:

Ծնունդ չար, որ մեղաւ նմա
Եւ որդի անօրէնութեան, որ չարչարեաց զնա.
Անիծիւք պարուրեալ գնասցէ ընդ երկիր,
Եւ Կայենի երերմամբն վարանալ շրջեսցի:

Կապեսցին շաւիղք փախստեան նորա,
Եւ թռչունք երկնից ճախրեսցին ի վերայ նորա.
Ագռաւք ձորոց սլասցին ի նա,
Եւ գազանք վայրի սպասեսցեն նմա:

Հուրն Հերովդի առաքեսցի նմա,
Եւ ծնցնի ի նմա որդունք ե մունք.
Աղեկէզ տոչորմունք բորբոքեալ ի նմա`
Կերիցեն առժամայն զտիրասպան մարմին նորա:

Ձեռն որ ձգեցաւ ի սպանանէլ զտէրն,
Եւ ոտք, որ կոխեցին զհրաշագեղ պատկերն,
Ուրկածին ախտիւն եռացմամբ զօսացեալ`
Յարեսցին ի նա ցեցք չարակեղ խոցոտմամբ:

Ղօղեալ հանգիցէ ընդ հովանեաւ դժնկի
Եւ կորիւնք իժից մեղիցեն նմա.
Թոյնք քարբից հեղցին զնովաւ,
Եւ սաստկագոյն ուռուցմամբ հերձցեն զնա:

Ճրագ ճշմարիտ խաղաղութեան էր նա մեր
Եւ նաւապետ ցածուցիչ խռովութեան ալեաց,
Անձն քաջին Ջուանշիրի,
Որ զամենայն գերչաց փարատէր զլյուզմունս:

Մարգարատաշարք էին յեռեալ բանք բերանոյ նորա,
Եւ ի մաքրափայլ կեանք վարուց նորին:

Յառնէր ի քնոյ իբրեւ զկորիւն առիւծուց`
Ուծեալ զայգուն յափշտակէր եւ զբլթակս ոչխարաց բաշխէր:

Նիրհէր ի մարմին, այլ հոգւոյն արթնութեամբ
Վարէր զկառս զԱրէսի ի մէջ աստեղցան,
Քաջութեամբ` բերելով զուշիմութեան ծաղիկն:

Շնորհք աստուածապաշտութեան
Յորդահոս շարժմամբ ի կայլակաց կողիցն Յիսուսի.
Ծոց ծովասարաս զհոգւոյն առակ եղեալ
Յանուշիցն արտահոսէր յախորժացն
Հոտոտելաց զհոտ անմահութեան:

Ողբք են ինձ արդեն ոչ հաւերժահարսիցն
Եւ տարմի ջայլեմանց.
Այլ զորդւոցն համբարուց կոծ կսկծագին
Առ զատեալ մնացելոցդ քաղաք մենացեալ:

Չթուեսցին յամս յամանակաց աւուրք դառնաբեր,
Յորում առթեցաւ մահ քո ցաւաբեր.
Եւ չարեօք չորասցի, որ զքեզ չարչարեացն:

Պայծառ քո արփին էր մեզ լոյս անմուտ,
Ո՜ հ թէ զինչ գիշեր խաւար թխպահոծ
Եւ մարմին անլոյս զդէմ քո մեզ կալաւ`
Անփարատ ստուեր զքոյայնօքս արկեալ:

Ջեռնում յիրաւի, տագնապեալ այրիմ`
Մինչ զաթոռ քո բարձրագահ ունայն քեւ հայիմ:

Ռահ մխիթարութեան գնացք քո փակեաց,
Ուստի վշտագին վիրօք աչք իմ
Ծորեն յար զաղբիւրս արտասուաց:

Սիրով քո այրին սիրելիք քոյին.
Եւ զսէր քո անմոռաց ի մտի ունին.
Ո՜ հ, թէ խունկ անուշութեան
Բուրեալ լինէաք քո գերեզմանին:

Վերացաւ մեր թագ, վերացաւ աթոռ.
Եւ փառքս վայելչութեան ընդ քեզ թաղեցաւ:

Տիբերիական ծոցք Լիբանոս լերամբք
Յագուրդ առնուին քեւ ի տես միակի
Ակամբ կալեալ զօձիսն հողմոյն հիւսւսոյ
Զքեզ միշտ խնդրեն`առ ոչ երեւելդ
Տապարաւ Հոնաց զկոտորումն նռնենեաց առնեն:

Րամք թագաւորաց քեւ սուգ զգեցան.
Առագաստք հարսնաց խիստ փոշոտեցան:

Ցաւին ե ցաւին եւ դառն արտասուեն,

Իւսեալ տառապին.
Զերթ ձագամեռ հաւ յանապատ նստին:

Փութան մերկամալ զայս փառք անարգեալ.
Քեւ զսնոտութիւն նորին նոր ուսեալ,
Տէ չունի երբեք ումեք աստ մնալ:

Քաղցր էր զայս ասել եւս եւ միշտ հեծել,
Բայց քաղցրագոյն եւս ընդ քեզ մեռանել:

---