Այսպէս խօսեց Զրադաշտը/Առաջին մաս/Կարդալու և գրելու մասին
Բոլոր գրածներից միայն այն եմ սիրում, ինչ մէկը իր արիւնովն է գրում։ Գրի՛ր արիւնով, և կտեսնես, որ արիւնը ոգի է։
Դիւրին բան չէ ուրիշի արիւնը հասկանալ․ ես ատում եմ պարապ ընթերցողներին։
Ով ճանաչում է ընթերցողին՝ նա ոչինչ չէ անում ընթերցողի համար։ Մի դար ևս ընթերցող—և ոգին էլ կգարշահոտի։
Որ ամեն ոք կարդալ պիտի սովորի՝—այս միտքը փչացնում է ոչ միայն գրելու ցանկութիւնը, այլ և մտածելու։
Երրեմն ոգին Աստւած էր, ապա դա մարդ դարձաւ ե հիմա էլ ամբոխ է դառնում։
Ո՛վ արիւնով ու հակիրճ ասացւածքներով է գրում՝ նա չէ կամենում, որ իրեն կարդան, այլ անգիր անեն։
Լեոների վրայ է ամենամօտ ճանապարհը մի գագաթից դէպի միւսը, բայց դրա համար դու պէտք է երկար ոտներ ունենաս․ իմաստալից ասացւածքները պիտի լեռնագագաթներ լինեն․ և նրանք, որոնց ուղղւում են դրանք՝—մեծ և բարձրահասակ։
Օդը նոսր ու ջինջ, վտանգը—մօտ և ոգին—լի ուրախ չարութեամբ․ այսպէս շատ լաւ յարմարւում են իրար։ Ես չար ոգիներ եմ ուզում ունենալ իմ շուրջը, որովհետև ես քաջասիրտ եմ։ Արիութիւնը, որ ուրւականներ է հալածում, ստեղծում է էր համար չար ոգիներ,—արիութիւնը ծիծաղել է կամենում։
Ես այլ ևս չեմ զգում ձեզ հետ․ այս ամպը, որ ես տեսնում եմ իմ ոտների տակ, այս մթութիւնն ու ծանրութիւնը, որոնց վրայ ես խնդում եմ, դրանք են ձեր շանթառաք ամպն ու ամպրոպը։
Դուք վեր էք նայում, երր հոգով բարձրանալ էք կամենում, իսկ ես ցած եմ նայում, որովհետև ես վերացած եմ արդէն։
Ո՞վ կարող է ձեզնից միաժամանակ ծիծաղել և վերացած լինել։
Ո՛վ ամենաբարձր լեռներն է ելնում՝ նա ծիծաղում է բոլոր սգախաղերի և սգալրջութեանց վրայ։
Անհոգ, հեգնոտ, բռնակալ—այսպէս է կամենում մեզ տեսնել իմաստութիւնը. սա մի կին է և միշտ էլ միայն ռազմիկին է սիրում։
Դուք ասսւմ էք ինձ, «ծանր է կեանքը»։ Բայց էլ ինչո՞ւ համար ձեր հպարտութիւնը ճաշից առաջ և ձեր խոնարհութիւնը երեկոյեան։
Ծա՛նր է կեանքը․ բայց շատ էլ քնքո՜յշ մի ձևացէք․ մենք բոլորս էլ գեղեցիկ բեռնատար էշեր և իշուհիներ ենք։
Ի՞նչ ունենք ընդհանուր վարդի կոկոնի հետ, որ դողում է, երր մի կաթիլ ցօղ է ընկնում իր մարմնի վրայ։
Ճշմարի՛տ է, որ մենք սիրում ենք կեանքը, ոչ թէ նրա համար, որ սովոր ենք ապրելու, այլ որ սովոր ենք սիրելու։
Միշտ էլ մի քիչ խենթութիւն կայ սիրոյ մէջ։ Բայց մի քիչ էլ խելք կայ խենթութեան մէջ։ Նաև ինձ, ես որ կեանքը շատ եմ սիրում, թւում է թէ թիթեռներն ու պղպջակները—և ինչ սրանց նման է մարդկանցից—ամենից շատ են բան հասկանում երջանկութիւնից։
Այս թեթև, խենթ, քնքոյշ և շարժուն հոգիներին թրվռալիս տեսնել—այս այնպէս է յուզում Զրադաշտին, որ նա արցունք է թափում կամ երգեր հնարում։
Ես կհաւատայի միայն այն Աստծուն, որ պարել իմանար։
Եւ երբ ես իմ սատանային տեսայ՝ նրան բաւականին լուրջ գտայ, խորունկ, հիմնաւոր ու տօնական․ դա ծանրութեան ոգին էր—դրանից են ընկնում բոլոր իրերը։
Ոչ թէ բարկութեամբ, ծիծաղելով է սպանում մարդ։ Արթնացէ՛ք, եկէ՛ք սպանենք ծանրութեան ոգին։
Ես սովորել եմ քայլել․ և այժմ արդէն լաւ վազում եմ։ Ես սովորել եմ թռչել, և հիմա չեմ ուղում, ինձ հրեն, սր տեղիցս շարժւեմ։
Այժմ թեթև եմ ես, այժմ թռչում եմ ես, այժմ ես տեսնում եմ ինձ ինձնից ցած—այժմ մի աստւած է պարում իմ մէջ։
Այսպէս խօսեց Զրադաշտը։