Բալլադ Կոմսուհի էլլեն դե Կուրսիի մասին

Վիքիդարանից՝ ազատ գրադարանից
Խանը և նրա որդին Բալլադ Կոմսուհի էլլեն դե Կուրսիի մասին

Եղիշե Չարենց

Իմ թանկագին բարեկամ Լուիջի Ցապելլի—ին

[ 541 ] [ 542 ]

Մենք գիտենք — շունը հաճախ
Դառնում է ազնիվ բարեկամ.
Հաճելի, է սիրել շնիկին.
Չի խանդում ոչ-ոք նրան...

Ձեզ կասեմ, որ այդ մուրացիկը
Ջահել էր, թիկնեղ, գեղեցիկ,
Եվ կույր էր.— բայց միթե՞ կույրը
Տիկնոջ ուշադրության արժանի չի՞...

Նախանձում է տեսնողին միշտ կույրը.
Բայց եթե նա իմանա՜ր,
Թե սրտում մեր ինչքա՜ն մթություն ենք
Մենք պահում — և՛ սև, և՛ խավար։

Թպրտաց սիրտը կոմսուհու, սրտո՛ւմ այդ
Սերը բնակվում էր միշտ։—
Կոմսուհին նայեց մուրացկին անթարթ.
— «Արժանի է սիրո, օ, ճի՛շտ»։

Ամե՛ն ոք սրտի խոր խոհեր ունի.
Օձը, առյուծը և դուք,—
Բայց ո՞վ այդ խոհերը գիտե.
Եվ գիտե՞ս դու քոնն արդյոք...

Կոմսուհին ասում է մուրացկին.— «Լսի՛ր․
Կոմսուհի էլլե՛նն է դիմում քեզ.
Ցավ է պատճառում ինձ քո մութ հոգին․
Ի՜նչպես ամոքեմ նրա վիշտը ես»։

Երբ զգում ես դու քո սրտում
Մեղրի կամ թույնի կուտակումն առատ —
Տո՛ւր մերձավորիդ ավելցուկն իսկույն.
Ինչի՞դ է նրա տենդը հորդառատ։

[ 543 ]

— «Մադա՛մ» — ասում է մուրացիկը հեզ.
Իմ թանկագի՛ն մադամ, —
Իմ ամբողջ կյանքի օրերը սև
Ձեր մի համբույրի՜ն ես կտամ»։

Լույս—ճշմարտության կարոտով վառված՝
Այնքա՛ն ես ագահ այն ուզում,
Որ սիրում ես քո սուտը հնարած,
Ինչպես ճշմարտություն մի սուրբ։

— «Սիրելի՛ս, դու քիչ այն կո՛ղմը նայիր,
Ասաց կոմսուհին ծառային,—
Բարի աստուծո փառքի համար ես
Հեզությունս չե՜մ խնայի»։

Կինն էլ աշխարհում — ամեն ինչի պես —
Խաղալիք է աստուծո ձեռին․
Լավ է — մտածենք մանկիկների հե՛զ։
Թիթեռնիկների, ծիտերի մասին։

Գրկում է կույրը հպարտ կոմսուհուն,
Հպում է շրթերը շրթերին,—
Մշուշվում է կոմսուհու հայացքը,
Խոնարհվում է իրանը նրբին։

Օ, այրե՜ր, — կեցցե՛ երջանկությունը։
Թող թեկուզ լոկ մի պահ տևի։—
Երջանկության մեջ իմաստությո՜ւն կա
Բոլոր գրքերից ավելի՛։

Այստեղ կոմսուհու հպարտությունը
Հաղթեց կրքերին նրա վես․
Եվ հրամայեց մանկլավիկին նա՝․
— էժեն, օ, մանկի՜կըս, չընայե՜ս»։

[ 544 ]

Մեր ոսոխները — պահն ու սատանան —
Աշխարհում հաղթում են միշտ մեզ.
Անպարտելի է ժամը փորձության —
Ուրեմն դու քեզ չտանջե՛ս։

Հետո, հագեցած ոտքի կանգնելով,
— Սպանի՛ր։— ասաց ծառային.
Եվ ուրախությամբ այդ տղան սիրող
Ոսոխին իր հանձնեց սև մահին։

Ով խմում է սերն ու խանդը կիզող
Միևնույն այրող բաժակից,—
Անխուսափելի խմելու է նա
Վրեժի հեղուկը կարմիր։

Խոնավ շրթերը սրբելով նազով,
Կոմսուհին ասաց Հիսուսին․
— Քե՜զ ընծայեցի, դրախտի՛ արքա,
Իմ մաքրությունը լույսի»․․․

Թե ո՞ւր է փչում, ո՞ր կողմը, քամին —
Մեզ դաշտի ցողունն է ասում,—
Բայց աստված ինքն էլ չգիտե երբեք,
Թե կինը ի՛նչ է ուզում։

Եվ մանկլավիկին նա հեզ հարցըրեց․
— Ճի՞շտ չէ, որ բարի եմ ես շատ...
էլ ինչո՞ւ ես լալիս, սիրելի՛ս․
Գնանք տուն, ժամանակն է արդ»․․․

Ծնվում է սերը, ինչպես բոց, արագ,—
Եվ մենք այրվելով նրանում,
Դառնում ենք ինքնե՛րըս կրակ՝
Գեղեցի՛կ, և վառ, և անհուն։—

[ 545 ]

Չպատասխանեց ծառան կոմսուհուն,
Արցունքը միայն նա սրբեց,
Բայց հառաչանքը իր անհուն
էտյենը, ավա՜ղ, չըզսպեց։

Բաշխում ենք մենք կյանքը շռայլ․—
Չէ՞ որ ամենքըս կյանքում
Բերում ենք ծիծաղ մի քիչ վառ —
Եվ մի սիրտ լիքը արցունք։

Կոմսուհին իր սև հոնքերը կիտեց
Եվ, ճիչը զսպելով հազիվ —
Իր մանկլավիկին կամուրջից նետեց
Դեպի ջրերը փոսի։

Եթե մենք խստագույնս դատենք
Բլորին, ով արժանի է դատի —
Երջանիկ չե՛նք լինի մենք,
Բայց աշխարհը դատարկվի պիտի։

Եվ կրկին իր կապույտ աչքերը
էլլենը դեպ երկինք հառեց.
— «Եղիր դատավո՛ր ինձ, տե՛ր իմ,
Բայց արդար եղի՛ր, ինչպես ես»։

Մենք գիտենք.— գեղեցիկ կանանց
Մեղքերը — հանաքներ են քնքուշ․
Իսկ — այնքան բարի՜ է աստված,
Այնքան հե՜զ է նա և զգույշ...

Գիշերը կոմսուհին, աբբային կանչելով,
Պատմեց իր մեղքերը բոլոր,
Եվ — քավեց իր այդ մեղքերը բոլոր
Լոկ հիսուն լուի հանձնելով։

[ 546 ]

Ինչ որ պատահում է կյանքում —
Մենք պետք է տեսնենք ու լսենք,
Դրա համար էլ, աստուծու կամքով,
Աչքեր և ականջներ ունենք։

Այս ամենը — հար գաղտնիք կըմնար,
Այս մասին ո՞վ կասեր մեզ,—
Բայց — աջհամբույրի գումարում հանկարծ
Իննը կեղծ դրամ պատահեց...

Բայց երբ պատահում է, որ մեր աչքը
Չափից ավելի՛ է սուր —
Նշանակում է, որ Արարիչը
Մեզ չարչարել է ուզում։

Եվ ահա, բաշխելով այդ կեղծ դրամները
Իր հոտի ծուխերին աղքատ —
Աբբահայրը պատմեց այս քնքուշ բաները
Եվ տվեց մեզ — չքնաղ մի բալլադ։

Տանջալից են սրտի ցավերը
Եվ հաճախ — չի՛ք բուժում նրանց,—
Այնժամ զվարթուն հանաքո՛վ ենք
Մենք բուժում ցավերն այդ անանց։