Դանակով
ԴԱՆԱԿՈՎ
Փոքրիկ Հրանտը նոր զարթել էր քնից, և լաց էր լինում հեկեկալով։
— Հրանտ ջան, ինչո՞ւ ես լաց լինում,— հարցնում է նրան մայրը:
— Դանակս, մայրիկ, դանակս չկա։
— Ի՞նչ դանակ, որտեղի՜ց է քեզ դանակ...
— Օ՜... գտա՜, մայրիկ, գտա՜... ձեռքումս պինդ պահած ունեի, բայց հենց որ զարթեցի, մեկ էլ տեսնեմ, էլ ոչինչ չկա՜...
— Հա՜... հասկացա, երազումդ ես գտել։ Դե լավ, լաց մի լինիր, երբ որ կմեծանաս, ես քեզ համար մի սիրուն դանակ կառնեմ, հիմա դեռ փոքր ես, ձեռքդ կկտրես։
— Ես արդեն մեծ եմ, մայրիկ, մեծ. տես, արդեն սեղանից բարձր եմ... ես ուզում եմ դանակ ունենամ։
Արփիկը ինձանից փոքր է, բայց մկրատ ունի... — Դու շատ բան կուզես, եթե քեզ դանակ տան, հետո էլ դաշույն կուզես։
— Հետո էլ, ատրճանա՜կ, մայրիկ...
— Օհո՜, է՜դ էր պակաս...
— Ոչ, մենակ էդ չէ պակաս, բա հրացա՞ն...
Տիգրանը մի մեծ հրացան ունի, ես էլ կուզեմ ունենալ։
— Այդ բոլորը քեզ համար դեռ շատ վաղ է, հոգիս, դու պետք է գրել կարդալ սովորես...
— Գրել կարդալը թող Լուսիկը սովորի, ես պետք է զինվոր դառնամ։
— Լուսիկը իր համար կսովորի, իսկ դու՝ քեզ համար։
— Ո՛չ, թող Լուսիկը իր համար էլ սովորի, ինձ համար էլ։
— Ուրեմն դու էլ հաց չուտես, թող Լուսիկը իր համար էլ ուտի, քեզ համար էլ։
— Ո՛չ, մայրիկ, այդ ինչպես կարելի է։
— Իհարկե, չի կարելի։ Ուտողն ինքը կկշտանա, իսկ չուտողը կմնա քաղցած։ Այսպես, սովորողը ինքը կսովորի, կխելոքանա, իսկ չսովորողը կմնա անուսում, անգետ ու անխելք։ Ով աշխատի, նա կուտի։
— Հասկացա, մայրիկ։ Ով աշխատի, նա կուտի, իսկ ով որ չաշխատի, նրան հաց չեն տալ, որ ուտի։ Բայց որ զոռով խլե՞ն, մայրիկ, էն ժամանակ ի՞նչ կարող ենք անել։
— Այն ժամանակ կպաշտպանվենք։
— Ինչո՞վ, ինչպե՞ս։
— Ձեռքով, ոտքով, քարով, փայտով...
— Իսկ ես, մայրիկ, դանակո՜վ։
1907