թվին։ Այն բոլոր թարգմանությունները, որ նա արել է, մի զարմանալի զուգադիպությամբ թարգման են հանդիսանում նրա զգացումներին ու հույզերին» (Արսեն Տերտերյան. Հովհաննես Թումանյան. Հայրենի եզերքի քնարերգուն, Վաղարշապատ, 1911, էջ 8)։ Այս առումով Թումանյանի գրչին պատկանող բոլոր թարգմանական էջերը որոշակիորեն «սուբյեկտիվ» բնույթ ունեն, նրանց ընտրությունը պայմանավորված ու թելադրված է թարգմանչի անհաական կենսափորձով և հուզաշխ արհով։ Իրենը բովանդակությամբ, ոճով ու երանգներով դրանք /սորաս/ես թում ան յանական են, նույնիսկ կարոդ Հին ւոեդ գտնել նաև հալ բանաստեղծի սեփական երկերի շարքում։ Թ ում ան յանի ինքնոլ բու յն և թարգմանական գործերի միջև, ոգու իմաստով, որևէ տարբերություն, առավել ևս հակագրությոլն չկա։ Առկա են միայն ազգա յին-պատմ՛ական և աշխարհագրական հանգամանքներից բխող տարբերություններ։ Սակայն միաժամանակ Թումանյան թարգմանիչն ըստ ա– մենայնի օբյեկտիվ է, որովհետև միշտ հավատարմորեն պահպանում է ■բնագրի ագգա ւին և անհատական ստեղծագործական նկարագրի Էական հատկանիշն երբ։ Ի՞ն՝ լեգուն1;րիդ Է կատարել Թուման քանն իր թարգմանությունները։ Հայտնի Է, որ մա/բենի լեովիո ո՚ուո հ։՛.՛/ բանաստեղծն աղւ-տորեն տիրապետում Էր միտքն ռուսերենին։ /'/.՛.• mit/ ւեզո՛ն հաճախ միջնորդ Է եղել նաև այլ ազգերի զբա կ անու թ լան երեե՚ւ թա ոզման ե։ ես։ Սակայն շատ դեպքերում Էլ նա ,ի բ ս՛ վ ար արվել միս։ ։ն ռուսերեն տե րոտով, դիմել Է տողացի թարգման ութ լան ե լեգոէների դիտակ մարդկանց օ գնո< [7 յանը։ Ղ՝ մ բախտաբար, մեգ չեն հաոե։ tu ւն բոլոր ն քոլթեոր, որոնք կարող Էին \րիվ պատկերա բում տայ նման դ եպ բեր ու մ ռուսերենիս և տոգագիներիգ օգտվելու չափերի ու ձևերի, սւոհ ujtiut րակճ Թու մ ան լան թարգմտնչի ստեղծագործական աշխատանքի մասին։ Սակայն մի քանի փաստ հաւանի Է։ Օրինակ, 1890-ական թթ. սկգրիհ Թում անյանն անդ/եբենի դասեր Է վերցրեք Թիֆլիսի անգլիական վէոիւհ ւոէսէատոս Մուրտագից։ «Թե որրան առաջադիմեց նա այգ աս– tjj tu ր ե դ ու մ - ՝,՛• /• m ե մ,— գրում Է Ղեորռ Ասսւտռէ րր, — բալդ գիտեմ, որ նա անդ I եր են Էր սովորում, որպեսզի Էրս բո զան tu «Շ ի լ իոնի կալանավորը» ան֊ միջասքես բնադրիր թարգմանեք։ Ալդ գործում նրան օգնում Էր միստր ՛/ ուրտադր V (ԹԺՀ, 352)։ Գեո ։.ւ: ո մ ե ՛< տա կ ա ն թ/սր դմանոլթ րյւն հարց եր ր զգա լ ի տեգ են գրավել նաև Թուման ւլււնե որւ՚յկան֊ քննադատական գոոծունեոլթ\ան մեջ։ Հատկապես 90 ֊ական թԲ. Շեքոպիոի «Համւետի» նոր հայերեն թարգմ՛անութ քունների (Հ. Մ ս՚սեհ էէէւնի 1ւ Հ. Բա բազ քանի) և 1915—1917 թՍ, բրյուսովյա ն «Պոե– գիա Արմ՚-նիի» մոգովածոէ ի առիթով գրած հոդւյ ածներ ր բազմակողմանիորեն ցուցադրում են նրա տեսական և գործնական րմբոնումներր թարգմանական աշխատանքի մասին։ Այգ իւնդիրներին նա անդրադարձն/ Է նաև մի շարք այլ հոդվածներում, նամաէ/նեբի և զրույցների մեջ։ Թարգմանական գործին Թումանյանը նայում Էր հասարակական և գեղագիտական բարձր 579
